پروبیوتیکها سویه‌های سالم باکتریهای زنده و مخمر هستند. مصرف پروبیوتیکها می‌تواند فواید بسیاری را تامین کند اما آیا از عوارض پروبیوتیکها نیز آگاه هستید؟ بله این مواد سالم هم به نوبه خود دارای عوارض منفی هستند. اگر می‌خواهید در مورد تبعات منفی استفاده از پروبیوتیکها اطلاعاتی کسب کنید، در ادامه با ما همراه باشید.
پروبیوتیکها چه هستند؟
میلیونها باکتری و سایر ریز موجودات در روده زندگی می‌کنند. دانشمندان به این جامعه موجودات زنده روده به عنوان میکروبیوتاسیون روده اشاره می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که این میکروبیوتیک یا ریز موجودات نقش مهمی در گوارش و سلامت روده ایفا می‌کنند و در عین حال تامین کننده سیستم ایمنی هم هستند. بعضی از باکتریها می‌توانند به میزبان انسانی‌شان سود برسانند در حالی که انواع دیگری هم هستند که مضر هستند. اختلال در تعادل طبیعی باکتریهای روده می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی، عفونت و سایر مشکلات سلامتی شود. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف پروبیوتیکها می‌تواند باکتریهای سالم بیشتری را تولید کند که می‌توانند باعث بازگرداندن تعادل میکروبیوتیک روده شوند.
بعضی از ماستها، مکملها، غذاهای تخمیری از جمله کفیر، ترشی و تمپه حاوی پروبیوتیکها هستند. متداولترین پروبیوتیکهایی که کارخانه‌ها به محصولات تجاری اضافه می‌کنند انواع Bifidobacterium و Lactobacillus هستند.
فواید پروبیوتیکها
تحقیقات نشان می‌دهد که پروبیوتیکها ممکن است مشکلات گوارشی را کنترل کنند از جمله سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و بیماری التهاب روده (IBD). بسیاری از افراد از پروبیوتیکها استفاده می‌کنند تا به درمان مشکلات گوارشی مثل اسهلا و یبوست کمک کنند. همچنین شواهدی وجود دارد که پروبیوتیکها ممکن است به کنترل این مشکلات کمک کنند:
- اگزما
- چاقی
- مقاومت انسولینی
- دیابت نوع ۲
- بیماری کبد چرب
- بهبود عملکرد سیستم ایمنی
عوارض پروبیوتیکها
مصرف پروبیوتیکها ممکن است فواید مختلفی داشته باشد اما عوارض منفی هم دارند از جمله:
مشکلات گوارشی
یکی از عوارض پروبیوتیکها این است که وقتی برای نخستین بار از پروبیوتیکها استفاده می‌شود، در بعضی افراد گاز، نفخ یا اسهال ایجاد می‌کند. تغییرات در میکروبیوم روده می‌تواند منجر به این شود که باکتریها بیش از حد مجاز گاز تولید کنند که منجر به نفخ می‌شود. البته این عوارض جانی معمولا در عرض چند روز یا چند هفته پس از مصرف پروبیوتیکها از بین می‌روند. اگر این موارد باقی بود با پزشکی که بتواند علل احتمالی را پیدا کند، مشورت کنید. در بعضی موارد پزشک ممکن است توصیه کند که پروبیوتیکها را تغییر دهید.
مشکلات پوستی
در موارد نادر، پروبیوتیکها ممکن است موجب بثورات پوستی یا خارش شوند. نویسندگان یک بررسی در سال ۲۰۱۸ با بررسی دو تحقیق که در مورد افرادی بود که برای درمان سندرم روده تحریک پذیر پروبیوتیک مصرف می‌کردند، متوجه شدند، بثورات پوستی یکی از عوارض پروبیوتیکها است. این منجر به این شد که یکی از شرکت کنندگان از تحقیق کنار گذاشته شود. اگر بثورات یا خارش شدید بوجود آمد، استفاده از پروبیوتیک را کنار بگذارید. برچسبهای محصولات را برای موارد حساسیت زای ممکن، بررسی کنید و در صورت داشتن بثورات شدید، مداوم یا همراه با علائم نگران کننده دیگر، به پزشک مراجعه کنید. وقتی حساسیت پوستی از بین رفت، می‌توان یک محصول یا سویه متفاوت پروبیوتیک را امتحان کرد.
عوارض پروبیوتیکها و خطر آلرژی
هر کسی که آلرژی یا عدم تحمل به گلوتن، سویا، تخم مرغ یا لاکتوز را داشته باشد احتمالا به هنگام انتخاب پروبیوتیک باید احتیاط کند. در مورد هر مکملی باید مواد تشکیل دهنده آن را بررسی کنید تا مطمئن شوید که احتمال هیچ عکس العمل آلرژیکی وجود ندارد. بعضی از شرکتها پروبیوتیکهای بدون مواد حساسیت زا را ارائه می‌کنند. هر کسی که علائم واکنش آلرژیک را دارد، اگر واکنش شدید نسبت به این محصولات داشت، باید استفاده از پروبیوتیک را فورا متوقف کند.
افزایش خطر عفونت
اگر چه استفاده از پروبیوتیکها، عمدتا بی خطر است اما یافته‌های یک بررسی از سال ۲۰۱۷ نشان داد که بچه‌ها و بزرگسالان مبتلا به بیماریهای شدید یا مبتلا به اختلالات سیستم ایمنی باید از استفاده از پروبیوتیکها، اجتناب کنند. بعضی از افراد مبتلا به این بیماریها، عفونتهای باکتریایی یا قارچی را در نتیجه استفاده از پروبیوتیک تجربه می‌کنند.
اگر کسی بیماری دارد که سیستم ایمنی را درگیر کرده است باید قبل از مصرف پروبیوتیکها با پزشک خود صحبت کند. همچنین هر کسی که از این داروهای ضد قارچ استفاده می‌کند باید قبل از مصرف پروبیوتیکها، منتظر بماند تا عفونت بدنش از بین برود.
رشد بیش از اندازه باکتریهای روده یکی از عوارض پروبیوتیکها ست
روده بزرگ و کوچک معمولا حاوی انواع مختلفی از باکتریها هستند. رشد بیش از حد باکتریهای روده باریک زمانی رخ می‌دهد که باکتریها رشدشان را از روده بزرگ به داخل روده باریک، شروع می‌کنند. روده بزرگ معمولا حاوی باکتریهای بی هوازی است که نیازی به اکسیژن ندارند و بوسیله تخمیر کربوهیدراتهای غیر قابل هضم بدست آمده از غذاهای گیاهی که از روده عبور می‌کنند، زندگی می‌کنند.
علائم رشد بیش از اندازه باکتریهای روده باریک شبیه به علائم سندرم روده تحریک پذیر است از جمله گاز، نفخ و اسهال. رشد بیش از اندازه باکتری (SIBO) موجب مه مغزی و مشکلات حافظه کوتاه مدت می‌شود. لزوما همه افراد مبتلا به IBS، دچا مشکل SIBO نیستند اما رشد بیش از اندازه در افراد مبتلا به IBS، شایعتر است. همچنین SIBO در زنان مسنتر، مکررا رخ می‌دهد. کارشناسان بطور کامل متوجه نمی‌شوند علتهای رشد بیش از اندازه چیست اما ممکن است ناشی از کاهش تحرک روده باشد، که عبور غذا از طریق روده کند می‌کند. این می‌تواند موجب می‌شود که کربوهیدراتهای قابل تخمیر به مدت بیشتری در روده باریک بمانند. نتایج یک تحقیق در سال ۲۰۱۸ نشان دهنده ارتباط احتمالی بین SIBO و مکمل پروبیوتیک در افراد مبتلا به مه مغزی است. این پژوهشگران متوحه شدند که علائم به هنگامی که مشارکت کنندگان مصرف پروبیوتیک را کنار گذاشتند و آنتی بیوتیک مصرف کردند، بهبود یافت. کسی که علائم SIBO دارد باید با پزشک مشورت کند.
مقاومت آنتی بیوتیکی
در مواردی نادر باکتریهای پروبیوتیک می‌توانند حاوی ژنهای مقاوم به آنتی بیوتیک باشند. آنها می‌توانند این ژنها را روی سویه‌های دیگر باکتری از جمله سویه‌های مضر که موجب عفونت می‌شوند، منتقل کنند. البته تولید کنندگان به طور سیستماتیک سویه‌های پروبیوتیک را برای وجود مقاومت باکتریایی، آزمایش می‌کنند. برای کاهش خطر مصرف باکتریهای مقاوم به آنتی بیوتیک، همیشه پروبیوتیک را از منابع مطمئن و تولید کننده‌های شناخته شده، خریداری کنید.
مصرف بی خطر برای جلوگیری از عوارض پروبیوتیکها چگونه است؟
شواهد کمی نشان می‌دهد که ممکن است کسی دچار سو مصرف پروبیتوتیک شود. البته همیشه با دقت برچسبها را بخوانید و دوز توصیه شده تولید کننده را مصرف کنید. دوز مناسب بسته به وضعیت سلامت و نوع محصول پروبیوتیک، متفاوت است. اگر پروبیوتیک موجب عوارض منفی یا علائم شود کاهش دوز یا خودداری از مصرف محصول را مورد توجه قرار دهید.
خلاصه مطلب
پروبیوتیکها سویه‌های مفید باکتریها یا مخمرهای زنده هستند. معمولا مصرف پروبیوتیکها می‌تواند به بازگردانی تعادل طبیعی میکروبهای مفید روده کمک کند. همچنین به درمان تعدادی از مشکلات سلامتی از جمله IBS و IBD کمک می‌کند. پروبیوتیکها معمولا بی خطر هستند اما عوارض پروبیوتیکها هم محتمل است که معمولا خفیف و کوتاه مدت هستند. البته اگر علائم موجب نگرانی شود، کاهش مصرف آن یا مصرف یک سویه متفاوت یا توقف استفاده از آنها را مد نظر قرار دهید.
در مورد عوارض شدید یا مداوم آنها با پزشکتان صحبت کنید. قبل از استفاده از هر محصول پروبیوتیکی، دستورالعملها را با دقت بخوانید و بیش از دوز توصیه شده، مصرف نکنید. افراد مبتلا به آلرژی برای اجتناب از عوارض پروبیوتیکها باید برچسبها را به دقت بررسی کنند.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منبع: medicalnewstoday
