اطلاعات تخصصی
موارد مصرف ریحان
نام علمی گیاه: Ocimum basilicum
نام انگلیسی: Sweet basil
نام فارسی: ریحان
تاریخ به روز رسانی: ۱۳۹۵/۰۸/۰۶
توسط گروه تحقیقات گیاهان دارویی دارویاب
اثرات درمانی : ریحان به عنوان یک سبزی خوراکی می باشد که برگ های خشک شده ی آن به عنوان طعم دهنده و برای کمک به هضم غذا استفاده می شود (3).از برگ و گل این گیاه از قدیم به طور سنتی به عنوان ضد نفخ، افزایش دهنده ی شیر، درمان برخی ناراحتی های قلبی، اشتها آور و ضد تشنج استفاده می شد (4).از عصاره ی ریحان در مار گزیدگی برای خنک کردن محل گزش استفاده می شود،همچنین باکتری های پوستی را در محل جوش های صورت از بین می برد (5).از خواص دیگر این گیاه می توان به درمان برونشیت، سرفه، درد گوش و ورم سینوس ها، درمان سوء هاضمه، نفخ شکم و رفع حالت تهوع، درمان سرماخوردگی، تب، آنفولانزا و بیماری های عفونی، درمان اضطراب و افسردگی، ضعف، خستگی و حمله های میگرنی اشاره کرد (5،6 ).این گیاه به طور سنتی در مناطق مختلف ایران برای درمان دل درد، یبوست، رفع کم خونی، جلوگیری از سکته قلبی و التیام زخم دهان استفاده می شود (7).دم کرده ی 20 تا 50 در هزار از برگ ریحان نیروزا، مقوی و مدر دارد.مصرف آن برای رفع سردردهای یکطرفه، سردردهای عصبی، تقویت عمل دستگاه گوارش، سرگیجه، آنژین و سیاه سرفه توصیه شده است (2).
مکانیسم اثر ریحان
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر :
اثرات فارماکولوژی متعددی برای ریحان از جمله اثرات ضد میکروبی و ضد قارچی بیان شده است (8).اثر ضد میکروبی گیاه ریحان بر روی باکتری ها و قارچ های مختلف اثبات شده است و اثر خوبی بر روی درماتوفیت ها نشان داده است.همچنین عصاره ی آبی و الکلی برگ های ریحان فعالیت ضد زخم زایی در دستگاه گوارش موش های آزمایشگاهی نشان داده است که این اثر مربوط به فلاونوئیدهای موجود در این گیاه می باشد (9).دانه ی ریحان لعاب فراوان دارد و چون نرم کننده است در رفع التهاب کلیه و ترشحات زنانگی مورد مصرف قرار می گیرد (2).گیاه ریحان دارای خاصیت ضد هلیکوباکترپیلوری بوده و خاصیت آنتی اکسیدانی آن به اثبات رسیده است.همچنین دارای اثر ضد هیپرلپیدمی می باشد (10،11).عصاره ی گیاه ریحان باعث مهار اسیدهای آمینه ی تحریکی و نیز کاهش اثرات ضد دردی است.لینالول موجود در این گیاه فعالیت گلوتامات را در آزمایش های برون تنی (به عنوان آنتاگونیست رقابتی) و در آزمایشات درون تنی تشنج ناشی از NMOD و Quin را بلوک می کند و سبب کاهش آزاد شدن گلومات می شود (12،13).
فارماکوکینتیک ریحان
ترکیبات اصلی و دارویی این گیاه :
بخش عمده و مهم اسانس گیاه ریحان فنیل پروپانوئیدها می باشند که 90 درصد ترکیبات اسانس را شامل می شوند.مهمترین ترکیبات فنیل پروپانوئیدی این گیاه شامل اوژنول، متیل اوژنول، فنیل سینامات، متیل چاویکول و المیسین می باشند که به اسانس ریحان خاصیت دارویی می دهند (1).همچنین اسانس این گیاه شامل کارواکرول، تیمول و لینالول می باشد.سرشاخه های این گیاه علاوه بر اسانس شامل تانن ها، گلیکوزیدها و ساپونین ها هستند (2).
هشدار ها ریحان
احتیاط مصرف در این گیاه :
استفاده از اسانس این گیاه برای کودکان و زنان باردار منع مصرف دارد.استراگول موجود در ریحان در حیوانات سبب ایجاد سرطان کبد شده است. اما برای انسان غیرسمی است، ولی بهتر است میزان دوز مصرفی اسانس ریحان با احتیاط و به میزان کم مصرف گردد (7).
توصیه های دارویی ریحان
منابع
1-Achnine L, Blancaflor E.B, Rasmussen S and Dixon RA. Colocalization of L-phenylalanine ammonia-lyase and cinnamate 4-Hydroxylase for metabolic channeling in phenylpropanoid biosynthesis, The Plant Cell 2004; 16: 3098 – 109.
2-Ebadi M.T,Rahmati M,Azizi M,Hassanzadeh Khayyat M,Dadkhah A, The effects of different drying methods on drying time, essential oil content and composition of basil (Ocimum basilicum L.),Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, Vol. 29, No. 2, 2013.
3-Hassani A, Omidbaigi R and Heidari Sharifabad H. Effect of Different soil mouisture leves on Growth, Yield and accumulation of compatible solutes in basil (Ocimum basilicum).Journal of Water and Soil Sciences 2003; 17 (2): 210 – 9.
4-Javanmardi J, Khalighi A, Khashi A, Bais HP and Vivanco JM. Chemichal characterisation of Basil (Ocimum basilicum L.) found in local accessions and used in traditional medicins in Iran,J. Agricultural and Food Chem. 2002; 50: 5878 -83.
5-Svoboda KP and Hampson JB. Bioactivity of essential selected oils of temperate aromatic plants:antibacterial, antioxidant, antiinflammatory and other related pharmacological activities. IENICA Conference, Specialty Chemicals for the 21st Century: Intermediary Products, Cosmetics,Perfumes, and Medicinal Applications, 1999, pp: 1– 17.
6-Javanmardi, J., Stushnoff, C., Locke, E. and Vivanco, J.M., 2003. Antioxidant activity and total phenolic content of Iranian Ocimum accessions. Food Chemistry, 83(4): 547-550.
7-Dolatkhahi M, Ghorbani Nohooji M,Mehrafarin A, Amini Nejad GH and Dolatkhahi A.Ethnobotanical study of medicinal plants in Kazeroon, Iran: Identification, distribution and traditional usage (In Persian). 2012; J. Med. Plants 42: 163 – 78.
8-Chiang LC, Ng LT, Cheng PW, Chiang W and Lin CC. Antiviral activities of extracts and selected pure constituents of Ocimum basilicum. Clin. Exp.Pharmacol. Physiol. 2005; 32: 811 – 6.
9-Ghasemi Dehkordi A. Iranian Herbal Pharmacopeia (in Persian). Vol 1-2. Ministry of Health, Treatment and Medical Training publication. Tehran. Iran. 2002, 470 pp.
10-Gulcin I, Elmastas M, Aboul-Enein HY.Determination of antioxidant and radical scavenging activity of Basil (Ocimum basilicum L.Family Lamiaceae) assayed by different methodologies. Phytother. Res. 2007; 21: 354 – 61.
11-Amrani S, Harnafi H, Bouanani Nel H, Aziz M,Caid HS, Manfredini S, Besco E, Napolitano M and Bravo E. Hypolipidaemic activity of aqueous Ocimum basilicum extract in acute hyperlipidaemia induced by triton WR-1339 in rats and its antioxidant property. Phytother. Res. 2006; 20: 1040 – 5.
12-Elisabetsky E. Brum LF and Souza, DO.Anticonvulsant properties of linalool in glutamatrelated seizure models.
Phytomedicine 1999; 6: 107 – 13.
13-Brum LF, Elisabetsky E and Souza DO.Effects of linalool on [(3) H] MK801 and [(3)H] muscimol binding in mouse cortical membranes. Phytother. Res. 2001; 15: 422 – 5.
