دوران شیردهی و همه‌ی نکاتی که لازم است درباره آن بدانید

بسیاری از مادران، درباره دوران شیردهی سوالاتی دارند. آیا لازم است از برخی غذاها اجتناب کنم؟ آیا فعالیت بدنی من بر میزان تولید شیر تأثیر می‌گذارد؟ آیا دارویی که مصرف می‌کنم روی کودکم تأثیر می‌گذارد؟ آیا می‌توانید الکل مصرف کنم؟ پاسخ این سوالات و سوالات بیشتری را در این مقاله خواهید یافت.

آیا در دوران شیردهی باید از مصرف برخی غذاها پرهیز کنم؟

بسیاری از تازه‌مادران سوال می‌کنند که آیا در دوران شیردهی باید از مصرف برخی غذاها اجتناب کنند؟ پاسخ منفی است. برای اکثر مادران شیرده، هیچ غذایی وجود ندارد که باید از آن‌ها اجتناب کنند. اما ممکن است متوجه شوید که برخی از غذاها باعث ناراحتی معده در کودک شما می‌شوند.

بنابراین مراقب علائم ذکر شده در کودک خود باشید، این علائم می‌توانند به این معنی باشند که کودک شما به چیزی که می‌خورید آلرژی یا حساسیت دارد:

• اسهال، استفراغ، مدفوع سبزرنگ همراه با مخاط و/یا خون
• جوش، اگزما، درماتیت، کهیر، پوست خشک
• گرفتگی در حین و/یا بعد از تغذیه
• گریه‌های تسلی‌ناپذیر برای مدت طولانی
• بیدار شدن ناگهانی همراه با احساس ناراحتی
• خس‌خس سینه یا سرفه

در صورت مشاهده هر یک از این علائم با پزشک کودک خود صحبت کنید. اگر کودک شما مشکل تنفسی دارد، به نزدیکترین اورژانس خود بروید.

اگر کودک شما به غذایی که می‌خورید، مانند شیر گاو، حساس باشد، ممکن است بلافاصله یا چند ساعت پس از شیردهی متوجه این علائم و واکنش‌ها شوید. همچنین این علائم ممکن است تا یک روز ادامه داشته باشد.

غذاهایی که می‌خورید و زمانی که متوجه علائم کودک خود می‌شوید را بنویسید تا به شما کمک کند بفهمید چه غذاهایی باعث کدام علائم کودک می‌شود. پس از آن این غذاها را به مدت دو یا سه هفته نخورید تا ببینید آیا علائم کودک شما از بین می‌رود یا خیر. پس از توقف خوردن غذای مشکل‌دار، علائم کودک‌تان باید طی یک تا دو هفته از بین برود.

ممکن است متوجه شوید که بعد از چند ماه، زمانی که کودک‌تان بزرگتر شد، می‌توانید دوباره آن غذاها را بدون اینکه کودک شما علائمی داشته باشد مصرف کنید.

Photo by Anna Tarazevich from Pexels

درمورد تغذیه سالم در دوران شیردهی چه چیزهایی باید بدانم؟

برای تغذیه سالم در دوران شیردهی:

برای هیدراته ماندن بدن‌تان، مایعات فراوان بنوشید. یک پیشنهاد رایج این است که هر بار که شیر می‌دهید یک لیوان آب یا نوشیدنی دیگری بنوشید.
مصرف نوشیدنی‌های حاوی قندهای زیاد مانند نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های میوه‌ای را محدود کنید.
نوشیدن مقدار متوسط ​​(حداکثر ۲ فنجان در روز) قهوه یا سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار برای اکثر نوزادان شیرده مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما کافئین بیش‌ازحد می‌تواند کودک را بداخلاق کرده یا با مشکلات خواب مواجه کند.

ممکن است برخی از زنان شیرده به مکمل‌های مولتی‌ویتامین و مواد معدنی نیاز داشته باشند. با پزشک خود صحبت کنید تا بفهمید آیا به مکمل نیاز دارید یا خیر. پزشک ممکن است توصیه کند که مصرف ویتامین‌های دوران بارداری خود را در دوران شیردهی ادامه دهید.

آیا سیگار کشیدن یا مصرف مواد در دوران شیردهی بی‌خطر است؟

جواب کوتاه و صریح، نه است. کودک شما تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را از طریق شیردهی دریافت می‌کند، بنابراین هر آنچه را که شما می‌خورید، می‌نوشید یا تنفس می‌کنید را نوزاد نیز دریافت می‌کند.

• اگر سیگار می‌کشید، بهترین کاری که می‌توانید برای خود و کودکتان انجام دهید این است که هر چه زودتر سیگار را ترک کنید. اگر نمی‌توانید آن را ترک کنید، باز هم بهتر است شیردهی را داشته باشید، زیرا این کار می‌تواند کودک شما را در برابر مشکلات تنفسی و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) محافظت کند. هرگز در نزدیکی کودک خود سیگار نکشید و لباس‌های خود را تعوض کنید تا کودک‌تان را از مواد شیمیایی که سیگار از خود بر جای می‌گذارد دور نگه دارید. از پزشک یا پرستار برای ترک سیگار کمک بخواهید.
• الکل را در مقادیر زیاد مصرف نکنید. طبق گفته آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، نوشیدن گهگاه الکل خوب است. AAP توصیه می‌کند که در صورت مصرف الکل، قبل از شیردهی دو ساعت یا بیشتر صبر کنید.
• استفاده از مواد غیرقانونی برای کودک شما بی‌خطر نیست. موادی مانند کوکائین، ماری جوانا، هروئین و PCP می‌توانند به کودک شما آسیب برسانند. برخی از عوارض جانبی گزارش شده در نوزادان شامل تشنج، استفراغ، تغذیه نامناسب و رعشه است.

آیا ممکن است کودک به شیر مادر حساسیت داشته باشد؟

خیر. اما ممکن است نوزادان به برخی از غذاهایی که مادر می‌خورد حساس باشند. تحقیقات نشان می‌دهد که آنچه می‌خورید فقط کمی روی شیر شما تأثیر می‌گذارد. نوزادان طعم غذاهایی که از شیر می‌آیند را دوست دارند. گاهی ممکن است نوزاد به چیزی که مادر می‌خورد، مانند تخم‌مرغ یا شیر و پنیر حساس باشد.

آیا کودک من به ویتامین D نیاز دارد؟

شاید. ویتامین D برای ساختن استخوان‌های قوی لازم است. همه نوزادان و کودکان باید حداقل ۴۰۰ واحد بین‌المللی (IU) ویتامین D در روز دریافت کنند.

برای رفع این نیاز، پزشک کودک شما ممکن است توصیه کند که هر روز یک مکمل ویتامین D به میزان ۴۰۰ واحد بین‌المللی به کودک بدهید. مصرف این مکمل باید در چند روز اول بعد از به دنیا آمدن شروع شود.

وقتی کودک‌تان را از شیر گرفتید، با پزشکش صحبت کنید که آیا هنوز به مکمل‌های ویتامین دی نیاز دارد یا خیر. برخی از کودکان ویتامین D کافی را از غذاهایی که می‌خورند دریافت نمی‌کنند.

Photo by Katie E from Pexels

اگر من گیاهخوار باشم آیا کودکم که از شیر مادر تغذیه می‌کند نیازهای خاصی دارد؟

اگر از یک رژیم گیاهخواری پیروی می‌کنید یا رژیمی که حاوی هیچ‌گونه پروتئین حیوانی نیست، ممکن است شما یا کودکتان ویتامین B12 کافی دریافت نکنید.

کمبود B12 در یک نوزاد، می‌تواند علائمی مانند موارد زیر را بروز دهد:

• از دست دادن اشتها
• رشد حرکتی آهسته
• خیلی خسته بودن
• عضلات ضعیف
• استفراغ
• مشکلات خونی

با مصرف مکمل‌های ویتامین B12 در دوران شیردهی می‌توانید از سلامت خود و کودکتان محافظت کنید. درمورد میزان نیاز خود به ویتامین B12 با پزشک خود صحبت کنید.

آیا فعالیت بدنی روی شیر مادر تأثیر می گذارد؟

سبک زندگی فعال به شما کمک می‌کند سالم بمانید و احساس و انرژی بیشتری داشته باشید. این مورد بر کیفیت یا کمیت شیر ​​مادر یا رشد کودک تأثیری ندارد.

این نکات را دنبال کنید تا در هنگام شیردهی راحت‌تر باشید:

• در صورت نشتی شیر در حین ورزش، از یک سوتین راحت یا سوتین ورزشی و پدهای سینه استفاده کنید.
• قبل از تمرین شیرتان را بدوشید یا شیر بدهید.
• به مقدار زیاد مایعات بنوشید.
• حتماً با پزشک خود در مورد چگونگی و زمان شروع ورزش پس از تولد کودک صحبت کنید.

آیا استرس می تواند بر شیردهی تأثیر بگذارد؟

بله. استرس می‌تواند شما را بیشتر در معرض بیماری یا مشکلات خواب، مشکلات معده، سردرد و مشکلات سلامت روانی قرار دهد. اما تغذیه با شیر مادر می‌تواند به مادران کمک کند تا آرامش بیایند و بهتر با استرس کنار بیایند. تماس پوستی با کودک اغلب اثرات تسکین‌دهنده دارد.

برای کمک به کاهش استرس در دوران شیردهی اقدامات زیر را انجام دهید:

• به دنبال اطلاعات معتبر باشید. چند هفته اول برای شیردهی سخت‌ترین هفته است، اما به مرور زمان آسان‌تر می‌شود. برای عبور از این مسیر و کمک به خودتان هرچه می‌توانید درمورد فواید شیردهی و نحوه انجام آن بیاموزید.
• آرومش داشته باشید. سعی کنید مکانی ساکت، راحت و آرام را برای شیردهی پیدا کنید. رعایت این موارد کمک می‌کند تا شیردهی برای شما و کودکتان لذت‌بخش‌تر شود. از این زمان برای برقراری ارتباط با کودک، گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش، مدیتیشن یا خواندن کتاب استفاده کنید.
• برای کودکتان با صدای بلند بخوانید. کودک شما به مدت نه ماه با شنیدن صدای شما، در درونتان رشد کرده است. صدای شما برای کودکتان آشنا و آرامش‌بخش است.
• خوب بخوابید. اگر به اندازه کافی نخوابید، استرس شما می‌تواند بدتر شود. با خواب کافی، کنار آمدن با چالش‌ها و سالم ماندن آسان‌تر است. سعی کنید تا حد امکان خوب بخوابید.
• اطراف خود را با افراد حمایت‌کننده احاطه کنید. واقعاً برای بزرگ کردن یک بچه یک روستا لازم است.
• تحرک داشته باشید. فعالیت بدنی خلق‌وخوی شما را بهبود می‌بخشد. بدن شما هنگام ورزش مواد شیمیایی خاصی به نام اندورفین می‌سازد. ترشح این مواد استرس را از بین می‌برد و خلق‌و‌خویتان را بهبود می‌بخشد. اگر تازه‌مادر هستید، از پزشک خود بپرسید که چه زمانی برای شروع ورزش پس از زایمان مشکلی ندارد.
• به روش‌های ناسالم با استرس مقابله نکنید. این روش‌ها شامل نوشیدن بیش‌ازحد الکل، استفاده از مواد مخدر یا سیگار کشیدن است که همگی به شما و کودکتان آسیب می‌رسانند. پرخوری منظم برای مقابله با استرس نیز یکی از روش‌های ناسالم است.
• در صورت نیاز از یک متخصص کمک بگیرید. یک درمانگر یا مشاور می‌تواند به شما کمک کند تا از استرس عبور کنید و راه‌های سالمی برای مقابله با مشکلات پیدا کنید. داروها می‌توانند به کاهش علائم افسردگی و اضطراب و بهبود خواب کمک کنند. اما مصرف همه داروها در دوران شیردهی ایمن نیست. قبل از مصرف هر دارویی با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

آیا در صورت شیردهی می توانم دارو مصرف کنم؟

شما می‌توانید داروهای خاصی را در دوران شیردهی مصرف کنید. تقریباً تمام داروها به مقدار کم وارد شیر شما می‌شوند. برخی از داروها هیچ تاثیری بر روی نوزاد ندارند و می‌توان از آن‌ها در دوران شیردهی استفاده کرد. همیشه درمورد داروهایی که استفاده می‌کنید با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید و قبل از شروع استفاده از داروهای جدید حتما از پزشکتان در این خصوص سؤال کنید.

این داروها شامل داروهایی که با تجویز  پزشک در دسترس هستند، داروهایی که بدون نسخه می‌توان آن‌ها را مصرف کرد، ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی یا گیاهی است. برای برخی از زنان مبتلا به بیماری‌های مزمن، قطع یک دارو می‌تواند خطرناک‌تر از اثراتی باشد که بر روی نوزاد شیرده می‌گذارد.

همچنین می‌توانید داروی خود را در پایگاه داده LactMed جستجو کنید تا متوجه شوید که آیا داروی شما از شیر مادر عبور می‌کند یا خیر و آیا عوارض جانبی احتمالی برای نوزاد شیرده شما وجود دارد یا نه.

Photo by Polina Tankilevitch from Pexels

آیا در صورت بیماری می توانم به کودکم شیر بدهم؟

برخی از زنان فکر می‌کنند که در زمان بیماری نباید به کودکشان شیر بدهند. اما اکثر بیماری‌های رایج مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا اسهال نمی‌توانند از طریق شیر مادر منتقل شوند. درواقع، آنتی‌بادی‌های موجود در شیر مادر به محافظت از کودک شما در برابر ابتلا به بیماری کمک می‌کند. اما اگر آنفولانزا دارید، از نوزاد خود دوری کنید تا آنفولانزا را به نوزاد خود منتقل نکنید. در این موارد مراقبی که بیمار نیست باید در این مدت دوشیده‌شده را به نوزاد شما بدهد.

در این موارد ممکن است پزشک به شما بگوید که به کودکتان شیر ندهید:

• اچ آی وی یا ایدز
• مبتلا به سل فعال و درمان‌نشده
• ویروس لنفوتروپیک سلول T انسانی نوع I یا نوع II
• برخی از داروهای شیمی‌درمانی سرطان مانند آنتی‌متابولیت‌ها
• انجام تشعشع‌درمانی

همسرم چطور می‌تواند در شیردهی کمک کند؟

قبل از بچه‌دار شدن با همسرتان درمورد نگرانی‌های او صحبت کنید. در مورد روش هایی که شریک زندگی شما می تواند در شیردهی دخالت کند با هم صحبت کنید.

قبل از تولد:

درمورد انواع حمایت‌هایی که در شش ماه اول زندگی برای دادن شیر مادر به نوزاد نیاز دارید صحبت کنید. شیردهی ممکن است کاری باشد که فقط مادر می‌تواند انجام دهد، اما مادرانی که بیشترین موفقیت را در شیردهی دارند، از طرف شریک زندگی خود حمایت می‌شوند. پس از به دنیا آمدن فرزندتان، بهترین راه برای حمایت همسرتان از شما برای شیردهی این است که کنار شما باشد.

داشتن همسری که فواید شیردهی را درک می‌کند، می‌تواند این احتمال را افزایش دهد که بتوانید در شش ماه اول به‌طور انحصاری از شیر مادر استفاده کنید.  نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر مریض می‌شوند و کمتر مریض شدن کودکتان به این معنی است که شما یا همسرتان مجبور نخواهید بود زیاد از کار خود مرخصی بگیرید. شیردهی باعث صرفه‌جویی در هزینه خانواده‌ها نیز می‌شود (زیرا شیرخشکی برای خرید وجود ندارد). شیردهی نیز راحت‌تر است.

همسرتان می‌تواند در موارد زیر از شما حمایت کند:

• شبها نوزاد را برای شیر دادن نزد شما بیاورید
• تعویض پوشک کودک بعد از شیر خوردن
• دراز کشیدن کنار کودک و ایجاد تماس پوستی با نوزاد بعد از شیر خوردن

آیا در دوران شیردهی باید زندگی جنسی خود را محدود کنم؟

خیر، اما اگر موارد زیر را دارید ممکن است مجبور شوید برای راحت‌تر کردن رابطه جنسی تنظیماتی را انجام دهید:

• خشکی واژن: برخی از زنان بلافاصله پس از زایمان و در دوران شیردهی دچار خشکی واژن می‌شوند. این به این دلیل است که سطح استروژن در این دوران کمتر است. اگر خشکی واژن دارید، می‌توانید از  روان‌کننده‌های برپایه آب استفاده کنید.
• نشتی شیر از سینه‌ها: می‌توانید قبل از رابطه جنسی به نوزادتان شیر بدهید یا مقداری شیر بدوشید تا سینه‌هایتان راحت‌تر باشند و احتمال نشت آن کمتر شود. نشت شیر از سینه‌ها یا حتی پاشیدن شیر در حین رابطه جنسی، مخصوصاً در هنگام ارگاسم، معمول است. اگر این اتفاق افتاد، یک حوله آماده برای گرفتن شیر داشته باشید.

آیا در صورت شیردهی هنوز هم به روش‌های جلوگیری از بارداری نیاز دارم؟

بله. پزشک احتمالاً قبل از زایمان با شما درمورد جلوگیری از بارداری صحبت خواهد کرد. شیردهی راه مطمئنی برای جلوگیری از بارداری نیست، حتی اگر بتواند بازگشت تخمک‌گذاری طبیعی و چرخه‌های قاعدگی را به تاخیر بیندازد. با پزشک خود درمورد گزینه‌های جلوگیری از بارداری که می‌توانید در دوران شیردهی استفاده کنید، صحبت کنید.

آیا کودک شیرخوار من به واکسن نیاز دارد؟

بله. واکسن‌ها برای سلامت کودک شما بسیار مهم و بی‌خطر هستند. شیردهی همچنین ممکن است به کودک شما کمک کند تا به برخی از ایمن‌سازی‌هایی که از کودک شما محافظت می‌کند واکنش بهتری نشان دهد. برنامه‌ای که پزشک به شما می‌دهد را دنبال کنید و اگر واکسنی را فراموش کردید، در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید تا سلامتی کودکتان را به مسیر درست برگرداند.

شیردهی در حین تزریق واکسن به نوزاد یا بلافاصله پس از آن می‌تواند به تسکین درد و ایجاد آرامش در کودک کمک کند.

آیا تزریق واکسن در دوران شیردهی برای من بی‌خطر است؟

معمولا اینطور است. شیردهی روی واکسن تاثیری ندارد و بیشتر واکسن‌ها برای شیر مادر مضر نیستند. با این حال، واکسن‌های آبله و تب زرد ممکن است از طریق شیر مادر منتقل شوند. در صورت امکان، این واکسن‌ها را در دوران شیردهی انجام ندهید و با پزشک خود مشورت کنید.

ترجمه اختصاصی توسط داروباکس

منبع:

office on women’s health, Breastfeeding and everyday life, Page last updated: March 14, 2019