اطلاعات تخصصی
موارد مصرف داکلیزومب
داکلیزومب یک آنتی بادی مونوکلونال انسانی است که به دلیل بلوک گیرنده‌های اینترلوکین ۲، در بیماران بزرگسال مبتلا بهام‌اس عودکننده، در موارد مقاوم به درمان که حداقل به درمان با دو داروی خط اول یا بیشتر ام.اس پاسخ مناسب نداده‌اند،تجویز می‌شود.
این دارو با نام تجاری زینبریتا(ZINBRYTA) در دنیا معروف می‌باشد و به صورت سرنگ یا قلم آماده‌ی تزریق۱۵۰میلی‌گرم/میلی‌لیتر تک دوز عرضه می‌شود.
تزریق این دارو به صورت زیرجلدی و معمولاً به صورت ماهانه می‌باشد.
ممکن است این دارو در موارد دیگری از جمله بیماران پیوند کلیوی نیز تجویز گردد.
مکانیسم اثر داکلیزومب
مکانیسم دقیق داکلیزومب در کنترل بیماری ام.اس مشخص نیست اما می‌توان حدس زد مربوط به تمایل بالا به اتصال بهواحد CD25 در بخش آلفا در گیرنده اینترلوکین ۲ باشد که می‌تواند موجب جلوگیری از سیگنالینگ در گیرنده IL-2 شود. داکلیزومب از دو زنجیره‌ی انسانی سنگین گاما-۱ و دو زنجیره‌ی سبک کاپا تشکیل شده‌است.
اینترلوکین ۲ در فعال سازی و تنظیم سیستم ایمنی بدن نقش دارد و اثرات آنتاگونیستی این دارو بر روی واحد CD25،احتمالاً منجر به کنترل موارد مقاوم به درمان مولتیپل اسکلروز می‌شود.
فارماکوکینتیک داکلیزومب
فارماکوکینتیک داکلیزومب در افراد سالم و بیماران ام.اس یکسان گزارش شده‌است.
متابولیسم:
انتظار می‌رود مانند سایر پروتئین‌ها در فرآیند کاتابولیسم به پتید‌ها و آمینواسیدها تبدیل شود.
فراهمی زیستی حدود ۹۰درصد دارد
نیمه‌عمر حذف: ۲۱روز(پیش‌بینی شده)
مدت زمان رسیدن به پیک اثر:۵تا۷روز
منع مصرف داکلیزومب
-افراد مبتلا به بیماری‌ها یا نارسایی کبدی، افزایش حداقل دوبرابری ALT یا AST نسبت به بالاترین مرز محدوده‌ی طبیعیاین آنزیم‌ها
-سابقه‌ی بیماری‌های خودایمنی کبدی یا سایر مشکلات خودایمنی که کبد را نیز درگیر می‌نماید.
-سابقه‌ی حساسیت به داکلیزومب یا هریک از اجزای فرمولاسیون
موارد احتیاط داکلیزومب:
-افراد با سابقه‌ی حساسیت دارویی (خصوصاً داروهای تزریقی)
-افراد در معرض خطر توبرکلوزیس
-افرادی که در مناطقی که توبرکلوزیس یا مایکوز شایع است، اقامت یا مسافرت دارند.
-افراد با سابقه‌ی درگیری با عفونت‌های فرصت‌طلب
-افرادی که خطر ابتلا به عفونت در آنها بالاست، یا درگیر عفونت مزمن یا عودکننده بوده‌اند.
-بیمار مبتلا یا با سابقه‌ی اختلالات افسردگی
عوارض جانبی داکلیزومب
عوارض شایع:نازوفارنژیت، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، راش، آنفولانزا، درماتیت، درد دهانی-حلقی،برونشیت، رینیت، اگزما، لنفادنوپاتی، تونسیلیت، آکنه، آسیب‌های کبدی، اختلالات خودایمنی، واکنش‌هایحساسیتی حاد، عفونت، افسردگی و افکار خودکشی،اسهال، خشکی پوست، فولیکولیت، لارنژیت،پنومونی، خارش،پوسته‌ریزی
عوارض جدی: آنمی، تب، افزایش آنزیم‌های کبدی، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، راش، آنفولانزا،لنفادنوپاتی، آسیب‌های کبدی، اختلالات خودایمنی، واکنش‌های حساسیتی حاد، عفونت شدید، افسردگیو افکار خودکشی،توبرکلوزیس(در افراد پرخطر)، عفونت‌های ویروسی، تشنج، سرطان پستان، هپاتیتخودایمنی، کولیت خودایمنی، کاهش لنفوسیت‌ها، واسکولیت
تداخلات دارویی داکلیزومب
مکانیسم کلی تداخلات:
داروهای دارای سمیت کبدی
واکسن‌های زنده
منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه):
تداخلات ماژور:
آبروسیتینیب، آدالیمومب، allogeneic processed thymus tissue، باریسیتینیب، فرآورده‌های ب‌ث‌ژ،سترولیزومب، کلادریبین، واکسن دنگ، اتانرسپت، فکسینیدازول، فینگولیمود، گلیمومب، اینفلیکسیمب، واکسن آنفولانزا(زندهو سه‌ظرفیتی)، لفلونوماید، لووکتوکونازول، لومیتاپاید، واکسن سرخک، میپومرسن، واکسن سه‌گانه، ناتالی‌زومب، اوزانیمود،پکسیدارتینیب، واکسن پولیوویروس(زنده، سه ظرفیتی)، پونسیمود، واکسن روتاویروس، واکسن روبلا، سیپونیمود، واکسنآبله‌مرغان، تالیموژن لاهرپاپوک، تریفلونوماید، توفاسیتینیب، واکسن تیفوئید(زنده)، اوبلیتوکسیمب، اوپاداسیتینیب، واکسنواریسلا، ووکلوسپورین، واکسن تب‌زرد، واکسن زوستر
تداخلات متوسط:
اباکاویر،آبماسیکلیب،آبیراترون،اکاربوز،استامینوفن،آسیترتین،آداگراسیب،واکسن‌آدنوویروس،آدوتراستوزوماب،امتانسین،آفاتینیب،آلدسلوکین،آلکتینیب‌آلفاست،آلمتوزوماب،آمبریسنتان‌اسید،آمینوسالیسیلیک،آمیودارون،آناکینرا،واکسن‌آنتراکس،آسپاراژینازاشریشیاکلی،اتوموکستین،آتورواستاتین،آتوواکون،آواکوپان،آکسیتینیب،آزاتیوپرین،آزیترومایسین،بداکیلین،بلینوستات،بنازپریل،بکساروتن،بیکالوتاماید،بیفیدوباکتریوم‌اینفانتیس،بینیمتینیب،بلیناتوموماب،بورتزومیب،بوسنتان،بوسوتینیب،برنتوکسیماب،مخمر،برومفناک،بوپروپیون،کاناکینوماب،عصاره‌کاندیدا‌آلبیکنس،کانابیدیول،کاپماتینیب،کاپتوپریل،کاربامازپین،کارفیلزومیب،کارموستین،کاسپوفونژین،سلکوکسیب،سریتینیب،سِریواستاتین،کلروزوکسازون،واکسن‌کلرا،کلاریترومایسین،کلاوولانات،داکاربازین،دانازول،دانترولن،داروناویر،دفراسیروکس،دی‌هیدرواپی‌آندرواسترون،دنوسوماب،دوکراواستینیب،دیکلوفناک،دیکلوفناک‌موضعی،دیدانوزین،دی‌متیل‌فومارات،دیروکسی‌مل،فومارات،دی‌والپروئکس‌سدیم،دروندارون،دولوکستین،دوولیسیب،افالیزوماب،افاویرنز،افگارتیگیمودآلفا،الاگولیکس،الوتوزوماب،الترومبوپاگ،امتریسیتابین،انالاپریل،انالاپریلات،انترکتینیب،اپیروبیسین،ارلوتینیب،فبوکسوستات،فدراتینیب،فلبامات،فنوفیبرات،فنوفیبریک‌اسید،فنوپروفن،فلوکونازول،فلوکسی‌مسترون،فلوربی‌پروفن،فلوتامید،فلوواستاتین،فوسینوپریل،فاسفنیتوئین،فوستاماتینیب،ژفیتینیب،ژمسیتابین،ژمتوزوماب،ژیلتریتینیب،ژیوسیران،واکسنهموفیلوس بی (HBoc) کانژوگیت،واکسن هموفیلوس بی کانژوگیت (PRP-OMP)،واکسن هموفیلوس بی کانژوگیت(PRP-T)،واکسن‌هپاتیتA،واکسن‌هپاتیتB،هیستوپلاسمین،واکسن‌ویروس‌پاپیلومای‌انسانی،ایبوپروفن،ایدلالیسیب،ایماتینیب،ایندومتاسین،واکسن‌ویروس‌انفولانزا‌غیرفعال‌شده،اینوترسن،اینوتوزوماب‌اوزوگامایسین،اینترفرون‌ها،ایپیلیموماب،ایزونیازید،ایزوترتینوئین،آیتراکونازول،ایواکافتور،ایکسازومیب،واکسن‌ویروس‌انسفالیت‌ژاپنیNakayama،کاوا،کتوکونازول،کتوپروفن،کتورولاک،لابتالول،لاکتوباسیلوس،لامیوودین،لاپاتینیب،لاروترکتینیب،لنالیدوماید،لنواتینیب،لووفلوکساسین،لیزینوپریل،لوموستین،لوواستاتین،لوتتیوم‌لو۱۷۷،ماسیتنتان،ماراویروک،مکلوفنامات،مفنامیک‌اسید،ملوکسیکام،واکسن‌کنژوگه‌منینگوکوک،واکسن‌گروه‌ب‌منینگوکوک،واکسن‌پلی‌ساکارید‌منینگوکوک،مفنیتوئین،مرکاپتوپورین،متاکسالون،متیمازول،متوترکسات،متیلدوپا،متیل‌تستوسترون،میلناسیپران،مینوسایکلین،موئکسیپریل،مونومتیل‌فومارات،موکسیفلوکساسین،نابومتون،نالترکسون،ناندرولون،ناپروکسن،نفازودون،نویراپین،نیاسین،نیاسینامید،نیلوتینیب،نیلوتامید،نینتدانیب،نیتروفورانتوئین،اوکرلیزومب،اولوتاسیدنیب،اوماسیتاکسین،آناسمنوژن،آبپارووک،آرلیستات،اوکسالی‌پلاتین،اوکساندرولون،اوکساپروزین،اکسی‌متولون،پانوبینوستات،پاسیرئوتید،پازوپانیب،پگآسپارگاز،پگانترفرون‌آلفا-۲a،پگانترفرون‌آلفا-۲b،پگانترفرون‌بتا-۱a،پریندوپریل،فنازوپیریدین،فنیل‌بوتازون،فنیتوئین،پیوگلیتازون،پیرفنیدون،پیروکسیکام،واکسن‌های‌پنوموکوکی،پوناتینیب،پوزاکونازول،پرالاترکست،پرالستینیب،پراواستاتین،پروپیل‌تیوراسیل،پیرازینامید،کیوناپریل،رامیپریل،رگورافنیب،رمدسیویر،ریبوسایکلیب،ریفامپین،ریلوناسپت،ریلپیویرین،ریلوزول،ریتوناویر،روفکوکسیب،روفلومیلاست،روپگینترفرون‌آلفا-2b،روزیگلیتازون،روزوواستاتین،ساکارومایسزبولاردی،ساریلوماب،ساترالیزوماب،سلپرکاتینیب،سیمواستاتین،سیپولوسل‌تی،آنتی‌ژن‌تست‌پوستی‌چندگانه،سورافنیب،سوتوراسیب،استانوزولول،استاوودین،سولفادیازین،سولفادوکسین،سولفامتیزول،سولفامتوکسازول،سولفاسالازین،سولفیزوکسازول،سولینداک،سونیتینیب،تاکرین،تاگراکسوفوسپ،تاموکسیفن،تکلیستاماب،تلیترومایسین،تموزولوماید،تنوفوویر،تنوفوویر،آلفاناماید،تپوتینیب،تربینافین،تستوسترون،تستوسترون‌موضعی،توکسوئیدتتانوس،تیوگوانین،تیپراناویر،تیزانیدین،توسیلیزوماب،تولکاپون،تولمتین،تولواپتان،ترابکتدین،تراندولاپریل،ترتینوئین،تستپوستی تریکوفیتون،تریمترکسیت،تروگلیتازون،ترولئاندومایسین،ترووافلوکساسین، واکسن پوستک و مونکی پوکس ویروس وخانواده آن،پروتئین مشتق شده از باکتری توبرکلوز خالص‌شده،توکاتینیب،واکسن تیفوئیدغیرفعال،امبرالیسیب،اوستکینوماب،والدکوکسیب،والپروئیک اسید،ومورافنیب،وینکریستین،لیپوزوموینکریستین،ووریکونازول،زافیرلوکاست،زالسیتابین،زیدووودین زیلوتون، واکسن زوستر غیرفعال
تداخل با غذا:
دارو تزریقی می باشد و تداخلی با غذا ندارد.
هشدار ها داکلیزومب
-احتمال بروز واکنش‌های زمان تزریق، بروز شوک‌آنافیلاکسی، کهیر و آنژیوادم در پی تزریق این دارو وجود دارد. (خصوصاً در پی اولین تزریق)در صورت مشاهده‌ی این علائم تزریق بلافاصله قطع شود و از ادامه‌ی درمان با این داروخودداری گردد.
-مصرف داکلیزومب می‌تواند موجب بروز آسیب‌های جدی کبد از جمله هپاتیت اتوایمیون و نارسایی حادکبدی شود که درمواردی تهدیدکننده‌ی حیات می‌باشد. (گزارش عوارض کبدی تا ۵ماه پس از قطع درمان نیز بوده‌است.)
سطح آنزیم‌های کبدی و بیلی‌روبین پیش از شروع درمان و سپس به صورت ماهانه و پیش از هر نوبت تزریق تا شش‌ماه پساز آخرین نوبت تزریق، چک شود.
-از تجویز این دارو در بیماران مبتلا به عفونت فعال خودداری شود. همچنین در مدت درمان با داکلیزومب، احتمال بروزعفونت‌ها افزایش می‌یابد. در صورت مشاهده‌ی علائم عفونت جدی، لازم است بیمار مصرف این دارو را تا بهبود کاملعفونت متوقف نماید.
بیشترین عفونت‌های گزارش شده، عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی، عفونت مجاری ادراری و عفونت‌های ویروسی(همچون سایتومگالوویروس) بوده‌اند.
پیش از شروع و در دوره‌ی درمان با داکلیزومب غربالگری بیماری توبرکلوزیس و عفونت‌های نهفته برای بیمارانی که درمناطق با شیوع بالای این عفونت‌ها هستند، انجام شود و علائم مرتبط با عفونت فعال ارزیابی شود. و در صورت مثبت بودنتوبرکلوزیس، پیش از شروع درمان با داکلیزومب، ابتدا توبرکلوزیس درمان شود.
-بیماران تحت درمان با داکلیزومب ممکن است تغییراتی در تفکرات و خلق‌وخو مانند افسردگی و افکارخودکشی را تجربهکنند. به بیمار و همراهان وی هشدارهای لازم در این مورد داده‌شود و تاکید شود که در صورت مشاهده‌ی علائم افسردگییا افکار نامناسب، حتماً پزشک را در جریان قراردهند. در موارد با افسردگی شدید و یا تصمیم به خودکشی، درمان با ایندارو قطع گردد.
-سایر بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی همچون واکنش‌های پوستی، لنفادنوپاتی، کولیت غیرعفونی و سایر بیماری‌هایسیستم‌ایمنی ممکن است در مدت درمان با داکلیزومب، آشکار شوند. در مورد علائم و اقدامات لازم، به بیمار و همراه ویآموزش داده شود.
توصیه های دارویی داکلیزومب
-مکان تزریق به صورت دوره‌ای تغییر داده‌شود.تزریق زیرجلدی را می‌توان در نواحی داخلی ران، اطراف شکم(به فاصله‌ی۴انگشت از ناف) یا نواحی بیرون بازو انجام داد.پیش از تزریق اجازه دهید قلم یا سرنگ آماده‌ی تزریق به تدریج به دمایاتاق برسد(۳۰دقیقه) و از گرم کردن سرنگ به روش‌های دیگر خودداری نمایید. محلول باید شفاف و بی‌رنگ تا زرد کرم‌رنگو فاقد ذره باشد. از تکان دادن سرنگ پیش از تزریق خودداری شود.
-هر سرنگ یا قلم آماده‌ی تزریق جهت یک بار تزریق می‌باشد. دارو به صورت کامل تزریق شود و سرنگ یا قلم در یکبسته‌بندی مثل کیسه‌ی یکبار مصرف دور انداخته شود.
-در صورت فراموشی یک نوبت تزریق، اگر به فاصله‌ی 2 هفته پس از زمان برنامه ریزی شده به یادآورده‌شد، بلافاصلهدوز فراموش شده تزریق گردد و برنامه نوبت‌های بعدی به صورت ماهانه ادامه داده شود.
-در صورت فراموشی یک نوبت تزریق داکلیزومب، چنانچه بیش از 2 هفته از زمان تعیین شده گذشته باشد ، از تزریقدوزفراموش شده صرف نظر شود و برنامه نوبت‌های ماهانه طبق روال گذشته ادامه پیدا کند.(نوبت بعدی تزریق طبقبرنامه‌ی قبلی تزریق شود)
-در مدت درمان با داکلیزومب، تعداد سلول‌های ایمنی (تی، بی و Nk)در محدوده‌ی طبیعی باقی می‌ماند. تعداد لنفوسیتتام تی و بی ممکن است تا ۱۰درصد در نخستین سال درمان کاهش یابد که طی ۸تا ۱۲هفته پس از آخرین دوز تزریقداکلیزومب به محدوده‌ی طبیعی باز می‌گردد.
-ممکن است بعضی از بیماران نیاز به مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی یا سایر داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی برایدرمان هپاتیت خودایمنی یا سایر بیماری‌های خودایمنی ناشی از درمان با این دارو داشته باشند که باید بعد از قطعدرمان با داکلیزومب نیز ادامه داشته باشد.
-به علت عوارض کبدی جدی و سایر مشکلات خودایمنی که مصرف این دارو می‌تواند داشته باشد، تجویز آن تنها در مواردمقاوم و خاص و با استراتژی مخصوص خودش به نام Risk Evaluation and Mitigation Strategy (REMS) مجازمی‌باشد. در این برنامه‌ی مشخص، برای تجویز و مصرف این دارو نیاز به تایید پزشک و داروساز می‌باشد همچنینداروساز یا درمانگر تاییدکننده، موظف است کارت همراه حاوی اطلاعات مصرف این دارو را برای بیمار آماده کرده و به ویتحویل دهد. تا اطلاعات مهم در مورد مصرف این دارو در همه جا همراه بیمار باشد و همچنین قابل ارائه به کادردرمان پیشاز هراقدامی باشد.
-پزشک تجویزکننده‌ی داکلیزومب باید نسبت به علائم بیماری‌های خودایمنی در بیمار هوشیار باشد تا به محض شک بهوقوع عارضه‌ی دارویی، اقدامات لازم را انجام دهد.
-در صورت مشاهده‌ی راش‌های ملتهب پوستی حتماً بیمار به متخصص پوست جهت ارزیابی، پیش از نوبت بعدی تزریق،ارجاع داده شود و در صورت نیاز، درمان با این دارو متوقف گردد.
-امکان وقوع آنمی خودایمنی در کمتر از یک درصد بیماران وجود دارد. این عارضه با قطع مصرف داکلیزومب یا سایرداروهای سرکوبگر ایمنی برطرف می‌شود. در مواردی ممکن است بیمار نیاز به تزریق خون داشته‌باشد.
چنانچه بیمار علائم کم‌خونی خودایمنی مانند رنگ پریدگی، خستگی مفرط، ادرار تیره، زردی، کوتاه شدن نفس را نشان داد،درمان با داکلیزومب قطع شود و بیمار به متخصص مربوطه جهت ارزیابی و درمان کم‌خونی ارجاع داده‌شود.
-در صورت مشاهده‌ی علائم کولیت(از جمله درد شکمی، تب، اسهال طولانی، مدفوع خونی)، درمان با داکلیزومب متوقف وبیمار به متخصص داخلی یا فوق تخصص گوارش ارجاع داده‌شود.
-واکسیناسیون با واکسن‌های زنده در مدت درمان با داکلیزومب و تا ۴ماه پس از قطع دارو، توصیه نمی‌شود.
-اطلاعات در مورد مصرف داکلیزومب در دوران بارداری بسیار محدود است. مصرف داکلیزومب در میمون‌های باردارموجب مرگ جنین و کاهش رشد جنین در رحم در مواجهه بیشتر از ۳۰مرتبه با این دارو، مشاهده‌شده‌است.اطلاعات در اینمورد بسیار ناکافی بوده و مصرف آن در بارداری توصیه نمی‌شود.
-داکلیزومب در شیرمادر ترشح می‌شود و اطلاعات در مورد عوارضی که برای جنین به همراه دارد ناکافی می باشد. تصمیمبه شیردهی در مدت درمان با این دارو، با توجه به ارزیابی نسبت فایده و ضررهایی که برای جنین و مادر دارد، گرفته شود.
-تجویز داکلیزومب در کودکان و افراد زیر ۱۷سال به علت عوارض کبدی و خودایمنی، پیشنهاد نمی‌شود.
-قلم یا سرنگ آماده‌ی تزریق در دمای ۲تا۸درجه‌ی سانتی‌گراد در بسته‌بندی اصلی کارخانه و در یخچال و دور از نورمستقیم نگهداری شود.از نگهداری در فریزر یا نقاطی از یخچال که باعث یخ‌زدگی دارو می‌شود، خودداری شود. در دمایکمتر از ۳۰درجه سانتی‌گراد در مدت کمتر از ۳۰روز در صورت نیاز، قابل نگهداری می‌باشد.پس از اینکه از یخچال خارجشد و به دمای محیط رسید، از بازگرداندن آن به یخچال خودداری نمایید. داروی نگهداری شده بیرون از یخچال به مدتبیشتر از ۳۰روز، باید دور انداخته شود.
-قلم یا سرنگ استفاده شده در یک بسته‌ی پلاستیکی یا فلزی محکم و بدون نفوذ انداخته‌شود.
-به بیمار و همراه وی آموزش داده شود در صورت مشاهده‌ی علائمی مانند تهوع یا استفراغ، معده‌درد، خستگی غیرمعمول،بی‌اشتهایی، زردی پوست یا چشم‌ها، ادرار تیره یا مدفوع خاکستری حتماً به پزشک اطلاع دهد.
-به بیمار آموزش داده شود در صورت مشاهده‌ی ضایعات پوستی، حساسیت به لمس، درد یا ورم غدد لنفاوی، رنگ‌پریدگی،تنگی نفس، تب، مدفوع خونی یا اسهال طولانی حتماً به پزشک مراجعه کند.
-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند اثرات جبران ناپذیر کبدی به همراه داشته‌باشد.
