اطلاعات تخصصی
موارد مصرف داستاکسل
دوسه تاکسل یک تاکسان نیمه سنتستیک است مشابه با پکلیتاکسل و از یک پیش ساز تاکسان مشتق از خارهای درخت اروپایی Taxus baccata ساخته می شود. از Docetaxel در مورد سرطان پستان متاستاتیک یا موضعی پیشرفته و سرطان ریه نوع non- small cell استفاده می شود. از آن می توان در سرطان پروستات متاستاتیک نیز استفاده نمود و کاربرد آن در دیگر نئوپلاسم های بد خیم از جمله درمان تسکینی سرطان های سرو گردن در دست بررسی است. این دارو به طریق داخل وریدی و به صورت انفوزیون با گلوکز 5/0 یا کلرید سدیم 9/0% با غلظت حداکثر 74/0 mg/ml تجویز می شود. به طور نرمال انفوزیون بیش از یک ساعت طول می کشد. دوز مجاز این دارو در مورد سرطان پستان متعاقب شکست شیمی درمانی های قبلی 60 تا 100 mg/m هر 3 هفته یکبار می باشد (در حالتی که این دارو منفرد درمانی باشد) و در درمان ترکیبی دوز تجویزی این دارو mg/m 75 است. دوز تجویزی در مورد سرطان ریه از نوع non- small cell ، mg/m 75 و هر 3 هفته یکبار چه در مونوتراپی و چه درمان ترکیبی متعاقب شکست شیمی درمانی های قبلی است. در مورد سرطان پروستات دوز تجویزی این دارو mg/m 75 هر 3 هفته یکبار همراه با mg5 پرد نیزون خوراکی 2 بار در روز است. مصرف پرد نیزون باعث کاهش نیاز به کورتیکواستروئید می شود. شمارش منظم گلبولهای خون مورد نیاز است و در بیماران مبتلا به نوتروپنی و یا در آن هایی که دچار نوروپاتی محیطی شده اند و همچنین در بیماران مبتلا به اختلالات کبدی نیاز به کاهش دوز تجویزی می باشد.
مکانیسم اثر داستاکسل
*-مهار سنتز DNA و RNA و ساخت پروتئین (جلوگیری از دپلیمرازسیون میکروتوبول های سلولی)
عمدتا در فاز میتوز چرخه سلولی
فارماکوکینتیک داستاکسل
*اتصال به پروتئین: 97-94% (به آلفا-1 اسید گلیکوپروتئین، آلبومین و لیپوپروتئین ها)
متابولیسم: کبدی (توسط CYP3A4)
نیمه عمر: فاز پایانی 11 ساعت
دفع: مدفوع (75%)، ادرار (6%)
عوارض جانبی داستاکسل
*عوارض شایع (%10<):
پوستی: ریزش مو، واکنش پوستی، بیماری ناخن
غدد درون ریز و متابولیسم: احتباس آب
گوارشی: التهاب دهان، اسهال، تهوع، استفراغ
هماتولوژی و انکولوژی: نوتروپنی (فروکش: 7 روز، طول دوره نوتروپنی شدید: 7 روز)، لکوپنی، آنمی، ترومبوسیتوپنی، تب نوتروپنی
کبدی: افزایش سطح سرمی ترانس آمیناز
ازدیاد حساسیت: واکنش ازدیاد حساسیت
عفونی: عفونت
عصبی، عضلانی و اسکلتی: سستی، درد عضلانی، واکنش عصبی عضلانی
تنفسی: اختلال ریوی
متفرقه: تب
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: افت فشار خون
گوارشی: اختلال چشایی
کبدی: افزایش سطح سرمی بیلی روبین ، افزایش سطح سرمی آلکالین فسفاتاز
عفونی: عفونت شدید
موضعی: واکنش محل تزریق
سیستم اعصاب مرکزی: سمیت عصبی، نوروپاتی اعصاب حرکتی محیطی (شدید؛ عمدتا ضعف شدید دیستال)
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: تامپوناد قلبی (تجمع مایع در فضای پریکارد)، کاهش کسر تخلیه بطن چپ، فلبیت موضعی، ادم محیطی
پوستی: پوسته ریزی پوست، خشکی موضعی پوست، اریتم موضعی در بخش انتهایی اندام ها، دپیگمانته شدن ناخن، هایپرپیگمنته شدن ناخن، تغییر رنگ پوست در محل تزریق
کبدی: آسیت
موضعی: اریتم در محل تزریق، التهاب در محل تزریق
سیستم اعصاب مرکزی: خستگی
تنفسی: آب آوردن ریه
تداخلات دارویی داستاکسل
*مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای CYP3A4
– عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
– عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده مغز استخوان
– تشدید سمیت گوشی
فرمولاسیون‌های دسه‌تاکسل حاوی اتانول:
– سوبسترای الکل دهیدروژناز
– تشدید اثر تضعیف‌کننده CNS
تداخلات رده X (پرهیز):
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، کلادریبین، کانیواپتان، دیپیرون، فوزیدیک اسید (سیستمیک)، ایدلالیسیب، لاسمیدیتان، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، تاکرولیموس (موضعی)، اوپاداستینیب، واکسن (زنده)
کاهش اثرات داروها توسط دسه تاکسل:
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، تست پوستی کوکسیدیوئید ایمیت، لنوگراستیم، لیپگفیلگراستیم، نیوولومب، پیدوتیمود، سیپولوسل-تی، واکسن آبله و آبله میمونی (زنده)، واکسن (زنده)، واکسن (غیرفعال)
کاهش اثرات دسه‌تاکسل توسط داروها:
مهارکننده‌های قوی و متوسط CYP3A4، دابرافنیب، دفراسیروکس، اکیناسه، انزالوتامید، اردافتینیب، ایوسیدنیب، میتوتان، القاکننده‌های P-gp/ABCB1، ساریلومب، سیلتوکسیمب، توسیلیزومب
افزایش اثرات داروها توسط دسه تاکسل:
آنتراسیکلین ها، باریسیتینیب، کلوزاپین، دفریپرون، فینگولیمود، لفلونومید، ناتالیزومب، اوزانیمود، سیپونیمود، توفاسیتینیب، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)
افزایش اثرات دسه‌تاکسل توسط داروها:
کلرامفنیکل (چشمی)، کلادریبین، کلوفازیمین، کانیواپتان، مهارکننده‌های قوی و متوسط CYP3A4، دنوزومب، دیپیرون، دروندارون، دوولیسیب، اردافتینیب، فوس نتوپیتانت، فوزیدیک اسید (سیستمیک)، ایدلالیسیب، اینبلیزومب، لاروترکتینیب، لاسمیدیتان، مزالامین، میفپریستون، نتوپیتانت، اوکرلیزومب، پالبوسیکلیب، پالیفرمین، مهارکننده‌های P-gp/ABCB1، پیمکرولیموس، مشتقات پلاتین، پرومازین، رانولازین، رفلومیلاست، سیمپرویر، سورافنیب، استریپنتول، تاکرولیموس (موضعی)، تراستوزومب
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها داستاکسل
*1- پیش از شروع درمان، تست بارداری در زنان متاهلی که در سنین باروری می باشند، الزامی است.
2- احتمال بروز واکنش های ازدیاد حساسیت وجود دارد؛ در نتیجه توصیه می شود پیش از دریافت دارو، دگزامتازون تجویز گردد.
3- علایم حیاتی و وزن بیمار، پیش از شروع درمان و در طول انفوزیون ارزیابی شود؛ ممکن است به تنظیم دوز نیاز باشد.
4- شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff)، عملکرد کبدی (بیلی روبین، آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز و آلکالین فسفاتاز) پیش از هر دوره درمان و به صورت دوره ای پایش شود.
5- بیمار از لحاظ بروز سندرم لیز تومور، پیش از شروع درمان و سپس به صورت دوره ای در طول درمان پایش گردد.
6- عملکرد کلیوی بیمار (مانند کراتینین) در ابتدای درمان ارزیابی شود.
7- در صورت بروز تغییرات بینایی یا کاهش دید، معاینات چشمی انجام گیرد.
8- بیمار از لحاظ بروز واکنش های ازدیاد حساسیت پایش گردد (در بیمارانی که سابقه واکنش های ازدیاد حساسیت به پاکلی تاکسل دارند، در ابتدای درمان به دقت پایش شوند).
9- بیمار از لحاظ بروز علایم عصبی حسی، سمیت گوارشی (مانند اسهال، التهاب دهان، انتروکولیت، کولیت نوتروپنیک)، واکنش های جلدی یا سمیت شدید پوستی، اختلالات بینایی، سرخوشی، تنگی مجرای اشک، بدخیمی های ثانویه، پایش شود.
10- بیمار از لحاظ بروز نوتروپنی، احتباس شدید مایعات، آب آوردن ریه، عفونت های فرصت طلب و آنمی پیش از هر انفوزیون و به صورت دوره ای پایش گردد.
11- در طول انفوزیون بیمار به دقت پایش شود و در صورت نیاز تنظیم دوز صورت گیرد.
