متوکاربامول (Methocarbamol) یا روباکسین (Robaxin) به‌عنوان داروی نسخه‌ای شناخته می‌شود که فقط به صورت ژنریک عرضه و به فروش می‌رسد و معمولاً هزینه کم‌تری را نسبت‌به گزینه‌های جایگزین دیگر به خود اختصاص می‌دهد. این دارو در کنار جلسات فیزیوتراپی برای درمان درد و سفتی عضلات مصرف می‌شود و در دسته‌‌بندی شل‌کننده‌های عضلانی قرار می‌گیرد. با مصرف متوکاربامول، پیام‌های درد در بدن شما کاهش پیدا می‌کند و سیستم عصبی کند می‌شود؛ موضوعی که در نهایت می‌تواند باعث شل شدن عضلات و تسکین درد شود.
متوکاربامول برای چیست؟
متوکاربامول به‌عنوان داروی شل‌کننده ماهیچه‌های اسکلتی شناخته می‌شود که عملکردی مرکزی دارد. این نوع از داروهای شل‌کننده روی مغز و ستون فقرات اثر کرده و از اسپاسم عضلانی که می‌تواند ناراحت‌کننده و دردناک باشد، جلوگیری می‌کند. با این حال، تجویز این دارو در شرایط زیر نیز امکان‌پذیر است:
- کمر درد حاد یا مزمن
- فیبرومیالژیا (Fibromyalgia)
- درد میوفاسیال (Myofascial) – دردی در گروه‌های عضلانی خاص
- آرتریت التهابی
- شکستگی دنده
- تعویض مفصل ران یا زانو
- گرفتگی عضلات شکم در افراد مبتلا به سیروز
نکات کلیدی درباره متوکاربامول
- این دارو ممکن است پیش از غذا یا پس از غذا مصرف شود.
- در حین مصرف متوکاربامول از رانندگی، کار با ماشین‌آلات یا انجام کارهای خطرناک خودداری کنید.
- جدا از متوکاربامول، داروهای دیگری که بدون نسخه عرضه می‌شوند را بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید.
- در صورت بروز علائم آنفولانزا، ضربان قلب آهسته، سرگیجه شدید، تشنج یا زرد شدن پوست، با پزشک خود مشورت کنید.
- قرص متوکاربامول را در دمای اتاق (۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد) نگهداری کنید.
اشکال دارویی متوکاربامول
متوکاربامول عموما به‌صورت قرص‌های خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به فروش می‌رسد اما نوع تزریقی‌ای از آن نیز در دسترس است که عموماً برای استفاده از آن به تجویز پزشک نیاز دارید.
میزان مصرف متوکاربامول
دوز مصرفی این دارو در سنین مختلف و برای بیماری‌های مختلف متفاوت است که در ادامه به هر کدام اشاره می‌کنیم:
دوز معمول بزرگ‌سالان برای اسپاسم عضلانی
دوز این دارو در نوع قرص، ۱۵۰۰ میلی‌گرم است که چهار بار در روز استفاده می‌شود و دوز ۶۰۰۰ میلی‌گرمی آن معمولاً برای ۴۸ تا ۷۲ ساعت اول مصرف می‌شود. در موارد بسیار شدید نیز ممکن است دوز ۸۰۰۰ میلی‌گرمی متوکاربامول در روز مورد استفاده قرار بگیرد.
در شرایط بسیار حادی که علائم شدید یا شرایط بعد از عمل وجود دارد، دوز تزریقی این دارو به میزان یک گرم IV یا IM هر هشت ساعت یک بار مصرف می‌شود و حداکثر دوز تزریقی برای مصرف، سه گرم در ۲۴ ساعت است.
دوز معمول بزرگ‌سالان و کودکان برای کزاز
عموما برای درمان کزاز، دوز اولیه یک یا دو گرمی IV هر شش ساعت یک بار مصرف می‌شود تا زمانی که درمان بیماری با قرص‌های خوراکی ممکن شود. در کودکانی، نسخه ۱۵ میلی‌گرمی این دارو برای هر شش ساعت یک بار مصرف تجویز می‌شود.
نحوه مصرف متوکاربامول
متوکاربامول را باید دقیقاً طبق دستورالعمل پزشک مصرف کنید. به همین سبب تمامی مراحل روی نسخه خود را دنبال کنید و راهنماهای دارو یا برگه‌های دستورالعمل در جعبه دارو را بخوانید. متوکاربامول عموماً به عنوان یک بخش جزئی از یک برنامه درمانی کامل شناخته می‌شود و همراه با مواردی شامل استراحت، فیزیوتراپی یا سایر اقدامات تسکین‌دهنده درد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قرص خوراکی متوکاربامول به‌شکل معمول و از طریق دهان مصرف می‌شود. این امکان وجود دارد که پس از دو یا سه روز از درمان، نیاز به کاهش میزان مصرف این قرص داشته باشید. جدا از این موضوع، نوع تزریقی آن در عضلات یا سیاهرگ خون تزریق می‌شود. تزریق این دارو عموماً پیش از شروع مصرف قرص و به صورت تک دوز انجام می‌شود تا اثر گذاری دارو در شروع دوره درمان، بیش‌تر باشد.
مدت زمان مصرف متوکاربامول
مصرف متوکاربامول فقط برای یک دوره زمانی کوتاه و عموماً دو تا سه هفته توصیه می‌شود چرا که مصرف بلندمدت آن می‌تواند اعتیاد را برای اشخاص به همراه داشته باشد.
فراموشی مصرف متوکاربامول
به محض یادآوری سعی کنید دوز خود را مصرف کنید. اگر زمان مصرف به نوبت بعدی‌تان نزدیک باشد، تا آن زمان صبر کنید و طبق برنامه، یک قرص را مصرف کنید. توجه به این نکته مهم است که دو دوز متوکاربامول را به شکل همزمان نباید مصرف کرد.
مصرف بیش از حد متوکاربامول
مصرف بیش از حد متوکاربامول می‌تواند علائم زیر را به همراه داشته باشد:
- خواب آلودگی
- حالت تهوع
- تاری دید
- تشنج
- کما و حتی مرگ
خطر مصرف بیش از حد متوکاربامول با داروهای دیگری که به عنوان داروی‌های اختلالات سیستم اعصاب مرکزی (CNS) شناخته می‌شوند، می‌تواند سرعت تنفس را کاهش داده و در نهایت منجر به مرگ شود.
مصرف متوکاربامول در دوران شیردهی
مصرف متوکاربامول در دوران شیردهی، امکان احتمال مواد تشکیل‌دهنده این دارو به شیر مادر را بیش‌تر می‌کند و ممکن است عوارض جانبی‌ای را برای کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، به همراه آورد. به همین سبب نیز پیش از مصرف این دارو در دوران شیردهی با پزشک خود صحبت کنید.
مصرف متوکاربامول در دوران بارداری
متوکاربامول در گروه داروهای حاملگی دسته C قرار می‌گیرد که دو داده اصلی را منتقل می‌کند:
- تحقیقات انجام شده روی حیوانات نشان می‌دهد که این دارو می‌تواند اثرات نامطلوبی را روی جنین باقی بگذارد.
- عدم مطالعات کافی روی انسان، موجب می‌شود تا از اثرگذاری این دارو روی جنین اطمینان زیادی نداشته باشیم.
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، با پزشک خود صحبت کنید؛ این دارو فقط در صورتی باید استفاده شود که منافع بالقوه خطر احتمالی برای جنین را توجیه کند.
مصرف متوکاربامول در چه شرایطی ممکن است خطرناک باشد؟
اگر به متوکاربامول یا مواد استفاده شده در آن حساسیت دارید، نباید این دارو را مصرف کنید. برای اطمینان از بی‌خطر بودن متوکاربامول، در صورت داشتن موارد زیر با پزشک خود صحبت کنید:
- بیماری کلیوی
- تشنج
- میاستنی گراویس (Myasthenia Gravis)
استفاده از این دارو برای افراد زیر ۱۶ سال تجویز نمی‌شود، مگر این‌که برای درمان کزاز مورد استفاده قرار بگیرد.
عوارض مصرف متوکاربامول
در ادامه، به دو دسته از عوارض دارویی جانبی و خطرناک متوکاربامول اشاره می‌کنیم:
عوارض جانبی مصرف متوکاربامول
این دارو معمولاً باعث خواب‌آلودگی یا کاهش هوشیاری می‌شود، به خصوص اگر برای اولین بار مصرف آن را شروع کرده باشید. سرگیجه و سبکی سر نیز از مسائل نسبتاً رایج در مصرف متوکاربامول هستند. علاوه بر موارد ذکر شده، این دارو می‌تواند روی رنگ ادرار شما اثرگذار باشد و آن را به قهوه‌ای، سیاه یا سبز تبدیل کند که نشانه‌ای از مشکلات سلامتی نیست؛ اگر این اتفاق افتاد، نگران نباشید.
عوارض خطرناک مصرف متوکاربامول
عوارض خطرناک مصرف این دارو عموماً به شکلی نادر نمایان می‌شود. با این حال، متوکاربامول می‌تواند خطرات زیر را برای اشخاص به همراه داشته باشد:
- واکنش آلرژیک شدید که می‌تواند باعث مشکل در تنفس شود.
- فشار خون پایین که ممکن است باعث بیهوش شدن شود.
- تشنج
- زردی (پوست) که ناشی از بیماری‌های کبدی است.
- گیجی و سردرگمی
اگر عوارض جانبی مصرف این دارو به شکلی حاد بروز پیدا کرد و رفع نشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
تداخلات دارویی
افرادی که در دوران درمانی خود از متوکاربامول استفاده می‌کنند، باید از مصرف داروهای دیگر اجتناب کنند؛ این موضوع به ویژه برای داروهای CNS یا داروهای که فعالیت مغز را کند می‌کنند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برخی از داروهای CNS عبارت‌اند از:
- بنزودیازپین‌ها مانند والیوم (دیازپام)
- داروهای باربیتورات مانند فنوباربیتال
- سایر داروهای آرام‌بخش
- داروهای رفع سرفه مانند کدئین
مصرف چنین داروهایی به همراه متوکاربامول می‌تواند مشکلات سوء مصرف مواد را برای بیماران و اشخاص به همراه داشته باشد. ممکن است داروهای دیگری نیز وجود داشته باشد که تداخلات آن با متوکاربامول موجب کاهش اثرات دارویی آن شود. پیشنهاد می‌کنیم که پیش از مصرف، حتماً با پزشک خود درباره برنامه‌های درمانی و داروهایی که مصرف می‌کنید، به گفت‌وگو بپردازید.
سوالات متداول
آیا امکان اعتیاد به متوکاربامول وجود دارد؟
متوکاربامول به اندازه داروهایی مانند بنزودیازپین‌ها و مواد افیونی اعتیادآور نیست. با این حال، این دارو به دلیل اثرات آرام‌بخش خود، خطر وابستگی را برای اشخاص به همراه دارد؛ مشکلی که در آن، فرد متوکاربامول را در ترکیب با سایر داروها مصرف می‌کند. به همین سب نیز پزشکان متوکاربامول را برای مصرف در دوره‌های زمانی کوتاه‌مدت تجویز می‌کنند.
مدت زمان اثرگذاری متوکاربامول چقدر است؟
به دلیل روشی که متوکاربامول برای تجزیه در بدن پیش می‌گیرد، اثرات آن معمولاً به شکلی کاملاً سریع در بدن نمایان می‌شود و حدود ۳۰ دقیق پس از مصرف، شروع به کار می‌کند. با این حال، این امکان وجود دارد که تا یک یا دو ساعت پس از مصرف نیز متوجه اثرات آن در بدن نشوید.
آیا می‌توان از متوکاربامول برای دردها و بیماری‌های مزمن استفاده کرد؟
متوکاربامول معمولاً گزینه بسیار خوبی برای درمان دردهای مزمن نیست.
