داروی آلبندازول چیست؟ موارد مصرف و عوارض

امروزه، بحران بهداشت جهانی به ویژه در زمینه‌های ایمنی و سلامت حیوانات و انسان‌ها نیاز به راهکارهای نوین و مؤثر در مبارزه با بیماری‌ها دارد. یکی از چالش‌های مهم در این زمینه، مبارزه با انواع انگل‌ها و کرم‌های ایجاد‌کننده بیماری‌ها است. بیماری‌های انگلی به‌طور گسترده در حیوانات و انسان‌ها شیوع دارند و سلامت فیزیکی بیماران را تهدید می‌کنند. در این راستا، آلبندازول (Albendazole) به عنوان یک داروی پیشرفته و مؤثر در درمان انگل‌ها و کرم‌ها معرفی شده است. این ترکیب شیمیایی با خصوصیات فراوان، توانایی کنترل و بهبود سلامت حیوانات و انسان‌ها را فراهم می‌کند.

اشکال دارویی آلبندازول

1. قرص 100 میلی گرم

موارد مصرف قرص آلبندازول

آلبندازول برای درمان نوروسیستی سرکوزیس (عفونت ناشی از کرم نواری گوشت خوک در عضلات، مغز و چشم‌ها که ممکن است باعث تشنج، تورم مغز و مشکلات بینایی شود) استفاده می‌شود. داروی آلبندازول همچنین همراه با جراحی برای درمان بیماری کیستیک هیداتید (عفونت ناشی از کرم نواری سگ در کبد، ریه و پوشش شکم که ممکن است به این اندام‌ها آسیب برساند) استفاده می‌شود. آلبندازول در دسته‌ای از داروها به نام ضدکرم‌ها قرار دارد که با کشتن کرم‌ها کار می‌کند.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Albendazole

مکانیسم عمل داروی آلبندازول باعث دژنراسیون میکروتوبول سیتوپلاسمی در سلول‌های روده‌ای و تگمنتال کرم‌های روده می‌شود. جذب این دارو کمتر از 5% است که ممکن است با یک وعده غذایی چرب تا 4-5 برابر افزایش یابد. متابولیسم دارو کبدی و اثر گذر اول گسترده؛ مسیرها شامل سولفوکسیداسیون سریع (عمده)، هیدرولیز و اکسیداسیون است. همچنین، نیمه عمر دارو 8-12 ساعت، زمان پیک پلاسما 2-5 ساعت و دفع از طریق ادرار (<1٪ به عنوان متابولیت فعال) و مدفوع صورت می‌گیرد.

موارد مصرف قرص آلبندازول در بزرگسالان

• نوروسیستیسرکوز (کرم نواری Taenia Solium)
• هیداتید (کرم نواری اکینوکوکوس)
• آنسیلوستوما، آسکاریازیس، کرم قلابدار، تریکوسترانگیلوس
• کاپیلاریازیس
• لارو مهاجر، احشایی
• انتروبیوس (کرم سوزنی)
• فلوک (Clonorchis Sinensis)
• گناتوستومیازیس، میکروسپوریدیوزیس

موارد مصرف قرص آلبندازول در کودکان

• نوروسیستیسرکوز (کرم نواری Taenia Solium)
• هیداتید (کرم نواری اکینوکوکوس)
• آنسیلوستوما، آسکاریازیس، کرم قلابدار، تریکوسترانگیلوس
• کاپیلاریازیس
• لارو مهاجر، پوستی و تریکوریازیس
• لارو مهاجر، احشایی
• انتروبیوس (کرم سوزنی)

مقدار مصرف داروی Albendazole

داروی آلبندازول (Albendazole) را به صورت خوراکی همراه با وعده‌های غذایی طبق دستور پزشک معمولاً 1 تا 2 بار در روز مصرف کنید. اگر شما یا فرزندتان در بلع قرص مشکل دارید، ممکن است دوز خود را خرد کرده یا بجوید و آن را با آب مصرف کنید. برای برخی از شرایط (مانند بیماری هیداتید)، پزشک ممکن است به شما دستور دهد که این دارو را در یک چرخه درمانی مصرف کنید (به عنوان مثال، دو بار در روز همراه با غذا به مدت 28 روز و سپس دارو را به مدت 2 هفته قطع کنید). از خوردن گریپ فروت یا نوشیدن آب گریپ فروت در حین استفاده از این دارو خودداری کنید، مگر اینکه پزشک یا داروساز شما بگوید که می‎‌توانید این کار را با خیال راحت انجام دهید. گریپ فروت می‌تواند احتمال عوارض جانبی این دارو را افزایش دهد.

زمان مصرف قرص آلبندازول

قبل از مصرف داروی آلبندازول، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف دارو را بررسی کنید. دوز بر اساس وزن، وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان است. از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در زمان‌های یکسانی مصرف کنید. دارو را تا آخرین دوز تجویز شده توسط پزشک ادامه دهید، حتی اگر علائم بیماری ناپدید شوند. قطع زودهنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود. داروهای دیگری (مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد تشنج) نیز ممکن است برای شرایط فعلی شما تجویز شوند. این داروها را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید.

نحوه مصرف قرص آلبندازول در بزرگسالان

1. دوز مصرفی داروی آلبندازول برای نوروسیستیسرکوز (کرم نواری Taenia Solium) در افراد با وزن زیر 60 کیلوگرم، 15 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی است که مقدار کلی نباید از 800 میلی گرم روزانه تجاوز کند. همچنین در افراد بالای 60 کیلوگرم، 400 میلی گرم به صورت خوراکی مصرف می‌شود.
2. این دارو برای درمان هیداتید (کرم نواری اکینوکوکوس) در افراد بالای 60 کیلوگرم، 400 میلی گرم به صورت خوراکی در 28 روز مصرف می‌شود. همچنین این مقدار دوز مصرفی برای افراد کمتر از 60 کیلوگرم، 15 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت خوراکی مصرف می‌شود که حداکثر 800 میلی گرم روزانه در 28 روز سپس 14 روز بدون دارو در 3 سیکل تجویز خواهد شد.
3. آلبندازول (Albendazole) در جهت آنسیلوستوما، آسکاریازیس، کرم قلابدار، تریکوسترانگیلوس روزانه 400 میلی گرم به صورت خوراکی تجویز می‌شود.
4. این دارو برای درمان کاپیلاریازیس 400 میلی گرم و برای لارو مهاجر، پوستی و تریکوریازیس 400 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی مصرف می‌شود.
5. بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی خود را افزایش، کاهش یا قطع نکنید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک تاثیری بر روند بهبودی شما نداشته و تنها عوارض جانبی را افزایش خواهد داد.

موارد احتیاط

قبل از مصرف داروی آلبندازول، اگر به آن یا سایر داروهای ضد کرم بنزیمیدازول (مانند مبندازول) حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله بیماری کبد، مشکلات مجاری صفراوی (مانند انسداد)، اختلالات خون یا مغز استخوان و… با پزشک در رابطه با خطرات این دارو مشورت کنید. این دارو ممکن است باعث مشکلات کبدی شود. از آنجایی که نوشیدن الکل خطر ابتلا به مشکلات کبدی را افزایش می‌دهد، مصرف نوشیدنی‌های الکلی را در حین استفاده از این دارو محدود کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط و هشدار استفاده از داروی آلبندازول خواهیم پرداخت؛

1. خطر بالقوه برای سرکوب مغز استخوان، کم خونی آپلاستیک و آگرانولوسیتوز وجود دارد. کنترل شمارش خون در همه بیماران در شروع هر چرخه 28 روزه درمان و هر 2 هفته در طول درمان در نظر داشته باشید. اگر تغییرات بالینی قابل توجهی در شمارش خون رخ داد، درمان را قطع کنید.
2. نوروسیستیسرکوز از قبل موجود ممکن است در بیماران تحت درمان با آلبندازول برای سایر بیماری‌ها آشکار شود که با علائم عصبی نمایان می‌شود (مانند تشنج، افزایش فشار داخل جمجمه، علائم کانونی). درمان سریع با کورتیکواستروئید و درمان ضد تشنج را در نظر داشته باشید.
3. آزمایش بارداری را در زنان دارای پتانسیل باروری قبل از درمان انجام دهید و از مصرف آن در زنان باردار خودداری کنید، مگر در شرایط بالینی که هیچ درمان جایگزینی مناسب نیست. در صورت وقوع بارداری، درمان را قطع و بیمار را از خطرات احتمالی برای جنین آگاه کنید.
4. خطر آسیب شبکیه در سیستیسرکوز شبکیه؛ موارد درگیری شبکیه گزارش شده است. قبل از شروع درمان برای نوروسیستیسرکوز، بیمار را از نظر وجود ضایعات شبکیه معاینه کنید.
5. افزایش برگشت‌پذیر آنزیم‌های کبدی ممکن است رخ دهد. آنزیم‌های کبدی را قبل از شروع هر چرخه درمانی و حداقل هر 2 هفته در حین درمان بررسی کنید و در صورت افزایش قابل توجه بالینی، آن را قطع کنید. بیماران مبتلا به LFT غیرطبیعی و اکینوکوکوز کبدی در معرض افزایش خطر سمیت کبدی هستند. در صورت افزایش LFT بیش از 2 برابر حد بالای طبیعی، درمان را قطع کنید. همچنین، ممکن است زمانی که مقادیر LFT به سطح قبل از درمان بازگردد، درمان را مجدداً شروع کنید.

موارد منع مصرف داروی آلبندازول

1. حساسیت به آلبندازول یا بنزیمیدازول

عوارض قرص آلبندازول (Albendazole)

درد شکم، سرگیجه، سردرد، حالت تهوع و استفراغ، تب، سرکوب مغز استخوان، نارسایی حاد کلیه، نارسایی حاد کبد، کهیر و… برخی از عوارض جانبی داروی آلبندازول می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی این دارو شامل سردرد شدید، تغییرات بینایی، زردی چشم یا پوست، درد شدید معده یا شکم، ادرار تیره، خستگی غیرمعمول، کبودی یا خونریزی آسان، علائم عفونت (مانند گلودرد شدید، تب، لرز)، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)، گیجی، سفتی گردن و… می‌باشد. در ادامه به برخی از عوارض جانبی داروی آلبندازول (Albendazole) خواهیم پرداخت؛

1. سردرد
2. درد شکم
3. حالت تهوع و استفراغ
4. سرگیجه
5. افزایش فشار داخل جمجمه
6. آلوپسی (برگشت پذیر)
7. تب
8. هپاتیت
9. سرکوب مغز استخوان
10. نارسایی حاد کبد
11. کهیر
12. نارسایی حاد کلیه

تداخل دارویی آلبندازول

1. تداخلات رده X (پرهیز): تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.
2. کاهش اثرات داروها توسط آلبندازول: تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.
3. کاهش اثرات آلبندازول توسط داروها: کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی‌توئین، ریتوناویر
4. افزایش اثرات آلبندازول توسط داروها: آب گریپ‌فروت
5. تداخل با غذا: مصرف همراه با غذای پرچرب ممکن است سطوح سرمی آلبندازول را افزایش دهد (فراهمی زیستی خوراکی تا بیش از 5 برابر افزایش می‌یابد). جهت درمان عفونت‌های سیستمیک، باید همراه با وعده‌های غذایی پرچرب مصرف شود.

مصرف قرص آلبندازول (Albendazole) در دوران بارداری و شیردهی

بر اساس یافته‌های حاصل از مطالعات تولید مثل حیوانی، این دارو ممکن است هنگام تجویز به یک زن باردار باعث آسیب جنین شود. با این حال، داده‌های انسانی موجود از تعداد کمی از سری موارد منتشر شده و گزارش‌های مربوط به استفاده از دوزهای چندگانه در سه ماهه اول بارداری، و چندین مطالعه منتشر شده در مورد مصرف تک دوز در اواخر بارداری، هیچ خطر مرتبط با دارو را برای نقایص مادرزادی عمده، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین مشاهده نکرده است. قبل از شروع درمان، آزمایش بارداری برای زنان دارای پتانسیل باروری توصیه می‌شود.

تاثیر قرص آلبندازول در شیردهی

غلظت دارو و متابولیت فعال، آلبندازول سولفوکسید، در شیر مادر کم گزارش شده است. هیچ گزارشی مبنی بر اثرات نامطلوب بر روی شیرخواران و اطلاعاتی در مورد تأثیرات بر تولید شیر وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی نوزاد شیرخوار ناشی از دارو یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.

شرایط نگهداری داروی Albendazole

داروی آلبندازول (Albendazole) باید در دمای اتاق و به دور از نور آفتاب نگهداری شود. توجه داشته باشید که تمام اشکال دارویی از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، کپسول و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.

کلام آخر داروی آلبندازول

این مقاله با عنوان داروی Albendazole، از مجله داروخانه آنلاین دارومارو فراهم شده است. آلبندازول با مکانیسم عمل منحصر به فرد خود، به عنوان یک داروی مؤثر در ایجاد تغییرات ساختار حیاتی انگل‌ها و کرم‌ها شناخته شده است. تحقیقات و بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که آلبندازول علاوه بر کنترل و درمان بیماری‌های انگلی، دارای اثرات مثبت در بهبود سلامت عمومی حیوانات و انسان‌ها می‌باشد. این دارو به طور کلی به دلیل توانایی در تخریب ساختارهای حیاتی انگل‌ها، تأثیرات آنتی‌انگلیسیدال و آنتی‌هلمینتیک دارد و در نتیجه، بهبود نشانه‌ها و علائم بیماری‌های مرتبط با این عوامل را فراهم می‌آورد.