توپیرامات چیست؟
توپیرامات یکی از داروهای پرمصرف از گروه داروهای ضد صرع می باشد که به تنهایی یا همراه با داروهای دیگر در کنترل حملات تشنجی صرع در بزرگسالان و کودکان بکار می رود.
تشنج يك حمله ي عصبي ناشي از اختلال در فعاليت الكتريكي مغز مي باشد.توپیرامات با کاهش جریان الکتریکی غیر طبیعی سلول های مغزی به کنترل این حملات کمک می نماید.
پیش از مصرف توپیرامات
-در صورت بارداری یا اقدام به بارداری و شیردهی پزشک خود را مطلع نمایید.
-در صورت سابقه ی مشکلات کلیوی،کبدی و حساسیت دارویی به پزشک خود اطلاع دهید.
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید.
نحوه ی مصرف توپیرامات
– دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید . مصرف این دارو باتوجه به وضعیت و نوع مشکل شما متفاوت می باشد.
-از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد،مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد.اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود،با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و مسائل خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید .
-قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک ،می تواند عوارض نامناسبی از جمله بروز حمله ي تشنجي برای بیمار در برداشته باشد لذا قطع اين دارو بايدبصورت تدريجي و تحت نظر پزشك انجام شود.
-ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار داروی کم شروع کند و پس از عادت کردن بدن،مقدار داروی شمارا افزایش دهد تا احتمال بروز عوارض ناشی از دارو کمتر شود.
-مقدار مصرف دارو در کودکان با توجه به شرایط، سن و وزن آنها توسط پزشک محاسبه می شود.
-این دارو با غذا تداخل خاصی ندارد و می توان آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کرد.قرص توپیرامات مزه ی تلخی دارد لذا آن را بصورت کامل با یک لیوان آب ببلعید و از جویدن آن بپرهیزید.
-در صورت فراموش كردن مصرف يك نوبت دارو بلافاصله پس از يادآوري آن را مصرف كنيد مگر آنكه زمان ياد آوري به نوبت مصرف بعدي دارو نزديك باشد.در اين شرايط نوبت فراموش شده را مصرف نكنيد و نوبت بعدي را در زمان خودش مصرف كنيد اما به هيچ وجه مقدار مصرف دارو را دوبرابر نكنيد.
توصیه ها توپیرامات
-با توجه به اینکه این دارو توسط شرکت ها ی متعددی ساخته می شود،ممکن است اثر داروی تولیدی شرکت های مختلف برای بیمار متفاوت باشد لذا نحوه ي مصرف اين دارو باتوجه به شركت سازنده و نام برند دارو متفاوت است . به همين دليل دارو را دقيقا طبق دستور پزشك مصرف كنيد و همچنين پيش از مصرف بروشور دارويي موجود درجعبه ي دارو را به دقت مطالعه كرده و سوالات خود را از داروسازتان بپرسيد.
بهتر است هر بار برای دریافت نسخه ی جدیدتان از تغییر برند یا شرکت تولیدکننده ی دارو خودداری کنید و در صورت لزوم به پزشک خود اطلاع دهید.
-به علت اینکه در مدت درمان با این دارو احتمال بروز سنگ های کلیوی بیشتر می شود،لازم است روزانه از آب و مایعات فاقد کافئین به مقدار کافی استفاده نمایید.
-در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید. باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.
بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور و پزشک خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید .
-به دليل عوارض ناشي از اين دارو براي جنين ،درصورتي كه قصد بارداري يا شك به بارداري داريد حتما پزشك خود را جهت تغيير دارو مطلع سازيد و در زمان مصرف اين دارو از روش مناسب جهت پيشگيري از بارداري استفاده نماييد.
-این دارو اثر داروهای ضدبارداری خوراکی را کاهش می دهد لذا در صورت مصرف داروهای ضدبارداذی حتماً پزشک خود را از مصرف این دارو مطلع نمایید.
-در ابتداي شروع درمان بيماري صرع با توپیرامات ممكن است تعداد يا نوع حملات تشنج كمي تغيير كند اما نگران نباشيد زيرا به مرور اين مشكل برطرف مي شود.لذا احتياطات لازم را رعايت كنيد و با پزشك خود در تماس باشيد.
-رانندگی برای بیماران مبتلا به صرع مناسب نمی باشد اما در صورتی که در مدت یک سال تشنجی رخ نداده باشد، می توان با نظر پزشک و با احتیاط ، مجددا شروع به رانندگی نمود. با این حال در صورتی که رانندگی می کنید باید حواستان به زمان مصرف داروها و خواب آلودگی ناشی از آنها باشد.
عوارض شایع توپیرامات
-خواب آلودگی، خستگی، سرگیجه و مشکلات بینایی مانند تاری دید از عوارض این دارو می باشد لذا تا زمانی که اثر دارو از بین نرفته از رانندگی و کارهایی که نیاز به تمرکز و احتیاط دارند خودداری نمایید .
-در صورت بروز اسهال خفیف، مصرف مایعات به مقدار کافی توصیه می شود.معمولاً اسهال ناشی از این دارو خودبخود برطرف می شود اما در صورت ادامه دار شدن این وضعیت به پزشک خود مراجعه نمایید.
_در صورت احساس تهوع ناشی از مصرف این دارو ،مصرف غذاهای سبک و ساده و پرهیز از غذاهای پرچرب و پر ادویه این مشکل را برطرف می سازد.
-در صورت بروز علائم آنفولانزا، گلودرد،مشکلات بینی،گز گز انگشتان وکاهش وزن غیرطبیعی تغییرات شدید خلق و خو، مشکلات بینایی و سایر موارد حتماً به پزشک خود مراجعه نمایید.
اطلاعات تخصصی
موارد مصرف توپیرامات
توپیرامات بعنوان یک درمان کمکی در بالغین و کودکان بالای 2 سال در درمان تشنجهای پارشیل با یا بدون ژنرالیزاسیون ثانویه، تشنج همراه با سندرم لنوکس گاستات و تشنجهای تونیک کلونیک ژنرالیزه اولیه بکار می رود.
مکانیسم اثر توپیرامات
-اثرات ضدتشنج (با مهار کانال های سدیمی وابسته به ولتاژ در نورون ها، تقویت عملکرد نوروترانسمیتر مهاری گابا، آنتاگونیزه کردن رسپتور های گلوتامات (از نوع AMPA/kainate) و مهار ضعیف آنزیم کربنیک انهیدراز)
فارماکوکینتیک توپیرامات
جذب : سریع و کافی
فراهمی زیستی: 80%
پیک سرمی : سریع رهش 4- 1 ساعت، پیوسته رهش 24 ساعت
اتصال به پروتئین: سریع رهش 17- 13 درصد، پیوسته رهش 41- 15%
متابولیسم : کبدی (30%)
نیمه عمر : سریع رهش 21 ساعت، پیوسته رهش 31 ساعت
دفع : ادرار (80- 70%)
منع مصرف توپیرامات
در بیماران با سابقه حساسیت به هر یک از اجزای این فرآورده منع مصرف دارد
عوارض جانبی توپیرامات
عوارض شایع (%10<) :
سیستم اعصاب مرکزی: خواب رفتگی اندام ها، خستگی، خواب آلودگی، اختلال در حافظه
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش بی کربنات سرمی، هایپرآمونمی، کاهش وزن
گوارشی: درد شکمی، بی اشتهایی، اختلال چشایی، تهوع، اسهال
تنفسی: عفونت مجاری تنفسی فوقانی
متفرقه: تب
عوارض کمتر شایع (%10-1):
قلبی عروقی: گرگرفتگی، درد قفسه سینه
سیستم اعصاب مرکزی: اختلال توجه، فقدان تمرکز، افسردگی، بی خوابی، اختلال خلق، هیپوستزی، اضطراب، اختلال شناختی، اختلال سایکوموتور، سردرد، عصبانیت، آتاکسی، مشکلات رفتاری، گیجی، هایپرتونی، سرگیجه، آژیتاسیون، تشدید افسردگی، اختلال تکلم
پوستی: ریزش مو، خارش، راش پوستی، آکنه ولگاریس
غدد درون ریز و متابولیسم: اختلالات قاعدگی، خونریزی بین دو قاعدگی، افزایش گاما گلوتامیل ترانسفراز، عطش
گوارشی: سوء هاضمه، یبوست، گاستروانتریت، گاستریت، خشکی دهان، رفلاکس، فقدان حس چشایی
ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری، انزال زودرس، کاهش میل جنسی، تکرر ادرار، خونریزی واژینال، التهاب مثانه، بی اختیاری ادراری، سوزش ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: خونریزی، آنمی، تومور
ازدیاد حساسیت: واکنش های ازدیاد حساسیتی
عفونی: عفونت ویروسی، عفونت
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، سستی، اسپاسم عضلانی، درد بخش های انتهایی اندام حرکتی
چشمی: کونژنکتیویت، تاری دید، اختلال بینایی
گوشی: عفونت گوش میانی
کلیوی: سنگ کلیه
تنفسی: سینوزیت، سرفه، رینیت، فارنژیت، برونشیت، خون دماغ، تنگی نفس
متفرقه: صدمات غیرمترقبه، اختلالات زبان و گفتار
سایر عوارض:
قلبی عروقی: افت فشار خون، افت فشار خون وضعیتی، سنکوپ
سیستم اعصاب مرکزی: افکار خودکشی، میل به خودکشی
غدد درون ریز و متابولیسم: هایپرکلرمی، افزایش پروتئین توتال سرمی، افزایش اوریک اسید
گوارشی: خونریزی لثه، هماچوری
هماتولوژی و انکولوژی: کاهش سطح فسفر سرم، کاهش نوتروفیل ها، کاهش گلبول های سفید، افزایش سطح ائوزینوفیل، افزایش پلاکت
کبدی: افزایش آلکالین فسفاتاز سرمی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد عضلانی
چشمی: نزدیک بینی، اسکوتوما (نقطه سیاه در میدان دید)، نقص در میدان دید
کلیوی: افزایشBUN، افزایش سرم کراتینین
تداخلات دارویی توپیرامات
*مشخصات کلی تداخل :
-سوبسترای CYP3A4
-مهارکننده ی CYP2C19، ضعیف
-القاکننده ی CYP3A4، خفیف
-داروهای ضد صرع
-سرکوب کننده ی CNS
-هایپوکالمی
-اسیدوز متابولیک
-ترکیبات قلیایی کننده ی ادرار
تداخلات رده ی X ( پرهیز):
اتانول، آزلاستین (بینی)، برومپریدل، مهار کننده های کربنیک انهیدراز، ارفنادرین، اکسوممازین، پارالدهید، تالیدومید، اولیپریستال
کاهش اثرات داروها توسط توپیرامات :
مشتقات استروژن (داروهای ضد بارداری)، متنامین، پیوگلیتازون، پریمیدون، پروژستین ها (داروهای ضد بارداری)، اولیپریستال
کاهش اثرات توپیرامات توسط داروها:
کاربامازپین، فوس فنی توئین، مفلوکین، میانسرین، ارلیستات، فنی توئین
افزایش اثرات داروها توسط توپیرامات:
آگونیست های آلفا و بتا، آمانتادین، آمی تریپتیلین، آمفتامین ها، آزلاستین (بینی)، بلونانسرین، برکسانولون، بوپرنورفین، مهارکننده های کربنیک انهیدراز، سرکوب کننده های CNS، فلکاینید، فلونیترازپام، فوس فنی توئین، لاکوزامید، لیتیوم، ممانتین، متفورمین، متوتریمپرازین، متیروزین، آگونیست های اوپیوئیدی، ارفنادرین، اکسی کدون، پارالدهید، فنی توئین، پیریبدیل، پرامی پکسول، پریمیدون، کینیدین، روپینیرول، روتیگوتین، SSRI ها، سوورکسانت، تالیدومید، فرآورده های والپروات، زولپیدم
افزایش اثرات توپیرامات توسط داروها:
اتانول، آلیزاپرید، ترکیبات آنتی کولینرژیک، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، کانابیس، کلرمتیازول، کلرفنزین کاربامات، دیمتیندن (موضعی)، دوکسیلامین، درونابینول، دروپریدول، اسکتامین، هیدروکسی زین، کاوا کاوا، لمبورکسانت، لوفکسیدین، دیورتیک های لوپ، منیزیم سولفات، متوتریمپرازین، ماینوسیکلین (سیستمیک)، نابیلون، اکسوممازین، پرامپانل، روفینامید، سالیسیلات ها، سدیم اکسیبات، تتراهیدروکانابینول، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، تریمپرازین
تداخل با غذا:
رژیم کتوژنیک ممکن است احتمال اسیدوز و یا بروز سنگ های کلیوی را افزایش دهد. راهکار: لازم است بیمار از نظر علائم اسیدوز یا سنگ های کلیوی پایش شود.
هشدار ها توپیرامات
1- بررسی پاسخ درمانی مانند نوع تشنج، دفعات، شدت و فاصله حملات
2- بررسی وضعیت آب و الکترولیت ها (به ویژه سطح بی کربنات سرم در ابتدای درمان و به صورت دوره ای)
3- پایش سطح کراتینین سرمی، علائم اسیدوز و مشکلات ناشی از اسیدوز طولانی مدت ( مانند تشکیل سنگ کلیه، تجمع کلسیم در کلیه، نرمی یا پوکی استخوان، کاهش رشد یا کاهش وزن در کودکان)
4- پایش سطح آمونیاک سرمی در بیمارانی که دچار لتارژی، استفراغ و تغییر وضعیت ذهنی شده اند.
5- اندازه گیری فشار داخلی چشم و علایم گلوکوم با زاویه بسته ثانویه و پایش اختلالات چشمی
6- پایش از نظر وجود علائم افسردگی، افکار خودکشی و تغییرات خلقی
7- بررسی تغییرات وزن یا رفتارهای غذایی به صورت دوره ای (در بیماران مبتلا به اختلال خوردن یا دارای ریسک فاکتور آن)
– آموزش نکات ایمنی در مواجهه با حملات تشنج به بیمار.
دارو های هم گروه توپیرامات
گروه D
استفاده نشود: شواهدی دال بر خطر مرگ جنین با مصرف این دارو در دوران بارداری وجود دارد. این شواهد به واسطه تحقیقات، تجربه عرضه در بازار و یا مطالعات انسانی به دست آمده است. منافع دارو در مقابل خطرات احتمالی، تعیین کننده مصرف یا عدم مصرف این دارو در دوران بارداری است