اطلاعات تخصصی
موارد مصرف باریجه
نام علمی گیاه: Ferula gummosa
اسم انگلیسی: Galbanum
نام فارسی: باریجه
تاریخ به روز رسانی: ۱۳۹۵/۰۸/۱۰
گروه تحقیقات گیاهان دارویی دارویاب
اثرات درمانی: از قسمت های مختلف گیاه باریجه در طب سنتی جهت ترمیم زخم های پوستی، عفونت های پوستی،روماتیسم، کاهش تنش های روحی- روانی و تشنج استفاده می شود (1).گیاه باریجه نیروبخش و مقوی معده می باشد،و دارای اثرات شیرافزا، ضدعفونی کننده،مقوی رحم و ملین می باشد (5).همچنین این گیاه ضد نفخ،دارای اثر ضد اسپاسم،قاعده آور و مناسب برای درمان دل پیچه،التهاب دندان درد و مارگزیدگی (به صورت ضماد یا مرهم) می باشد (6).باریجه دارای خواص آنتی اکسیدانی می باشد و به عنوان جمع آوری کننده ی رادیکال های آزاد عمل می کند (7).
مکانیسم اثر باریجه
آثارفارماکولوژیک و مکانیسم اثر: مونوترپن ها و سزکوئی ترپن های موجود در باریجه با اعمال اثرات مهاری بر روی آنزیم های متابولیسم کننده ی اسید آراشیدونیک و نیز آنزیم سنتزکننده ی نیتریک اکساید اثر خود را اعمال می کنند.با توجه به تحقیقات انجام شده در مورد اثر ترپن ها بر مهار سنتز پروستاگلاندین ها و مهار التهاب و نیز با توجه به اثبات وجود ترپن ها و سزکوئی ترپن ها در گیاهان جنس Ferula به نظر می رسد شیرابه ی باریجه با دو مکانیسم احتمالی،درد را در فاز مزمن تست فرمالین کاهش می دهد.و مکانیسم دیگر از طریق اثر مهاری بر فاز حاد (مشابه اوپیوئیدها) می باشد (8،9).نتایج تحقیقات نشان داده است که میوه ی باریجه دارای فعالیت ضدمیکروبی بر روی باکتری های گرم مثبت و گرم منفی و دارای فعالیت ضد قارچی می باشد.که این اثرات مربوط به ترکیبات آلفاپینن و بتاپینن می باشد.همچنین آلفاپینن دارای خواص اسپاسمولیتیک و قرمز کنندگی پوست بوده و بتاپینن دارای اثرات ضدالتهابی و ضد ترشحی بوده و دارای خواص آنتی بیوتیک بر روی باکتری های اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس می باشد (10).ترکیبات ضد سرطانی مؤثری از گیاه باریجه جداسازی شده که از آن جمله می توان به کومارین ها،فنول ها و فلاونوئیدها اشاره کرد.تحقیقات نشان داده است که فعالیت همولیتیک باریجه به علت وجود فنول ها و فلاونوئیدهای موجود در این گیاه می باشد (11).مطالعات صورت گرفته بر روی گیاه باریجه،اهمیت فعالیت بیولوژیکی ترکیبات ترپنی آن را نشان می دهد که به نظر می رسد پتانسیل بالایی در اتصال به رادیکال های آزاد اکسیژن و ترکیبات هیدروکربنی دارد (12).تحقیقات نشان می دهد که تجویز اسانس باریجه نه تنها در جنین موش صحرایی تراتوژن نبوده،بلکه ناهنجاری شکاف کام ناشی از کافئین را نیز کاهش می دهد (13).همچنین اسانس باریجه ناهنجاری های بافت جفت ناشی از سیکلوفسفامید را کاهش می دهد که احتمالا باریجه با اثرات آنتی اکسیدانی خود می تواند از جفت در برابر آسیب های هیستومورفولوژیکی ناشی از سیکلوفسفامید تا حدودی محافظت کند (14).اخیرا در یک مطالعه تأثیر عصاره ی استونی بذر این گیاه در کاهش تشنج های دوره ای در موش های آزمایشگاهی اثبات شده است (15).در مطالعه ی دیگری تأثیر فرکشن کلروفرمی این گیاه بر کاهش وابستگی به مورفین از طریق اتصال به گیرنده های مورفین در رت های صحرایی گزارش شد (16).الگوی تأثیر عصاره ی گیاه باریجه بر روند تکثیر و تمایز سلول های بنیادی مغز استخوان انسانی را می توان به وجود فیتواستروژن های مختلف در این عصاره ی گیاه نسبت داد (17).مطالعاتی که اخیرا بر فایتواستروژن های استخراج شده از باریجه و سایر گونه های این جنس انجام شده است،منجر به استخراج ترکیباتی با خاصیت استروژنی قوی شدند (18).در مطالعه ای تأثیر مثبت مونوترپنوئید استخراج شده از ریشه ی گیاهان Ferula بر تراکم توده ی استخوانی در رت های اووارکتومی شده،اثبات شده است (19).در یک پژوهش دیگر بر روی تأثیر خواص استروژنی ترپنوئید استرهای استخراج شده از جنس Ferula بر روی رحم موش ها انجام دادند،با توجه به نتایج،بیشترین تأثیر استروژنی مربوط به مونوترپن های فروتنین،تفریدین و سزکوئی ترپن های شیمگین و شیمگانیدین بود (20).
فارماکوکینتیک باریجه
ترکیبات اصلی و دارویی این گیاه: ترکیب شیمیایی باریجه از 6 درصد روغن فرار،67 درصد رزین،19 درصد صمغ و 8 درصد ناخالصی تشکیل شده است.روغن فرار این گیاه عمدتا از هیدروکربن های ترپنی تشکیل شده است (1).گیاه باریجه به دلیل داشتن ترکیبات ترپنوئیدی،کومارین،استرهای عطری،اسیدها و الکل های ترپنی بسیار کاربرد دارد (2).عصاره ی دانه ی باریجه حاوی 80 درصد مونوترپن ها،آلفاپینن و بتاپینن است.که دو ترکیب اصلی در اسانس باریجه های ایران می باشند (3).الئوگم این گیاه دارای 5-3 درصد اسانس،75-50 درصد رزین،40-20 درصد مواد صمغی،10-1 درصد رطوبت و مواد معدنی است.سایر ترکیبات موجود در باریجه شامل بتامیرسن،پاراسیمن،لیمونن،هیدروکربن های مونوترپنی و آزولون ها است (4).
هشدار ها باریجه
احتیاط مصرف در این گیاه: باریجه گیاهی گرم و خشک است و در فصول و مناطق گرم توصیه نمی شود.تاکنون منع مصرفی برای این گیاه مشاهده نشده است.اما بهتر است قبل از مصرف بویژه در زنان باردار با پزشک مشورت شود (6).
توصیه های دارویی باریجه
منابع
1-Mandegary A, Sayyah M, Heidari MR. (2004).Antinociceptive and anti-inflammatory activity of the seed and root extracts of Ferula gummosa Boiss. in mice and rats. DARU چ; 12(2): 58-62.
2-Jalali, T.H., Ebrahimian, Z.J., Armando, J.D., and Domingues, M. (2012). Deeper insight into the monoterpenic composition of Ferula gummosa oleo-gum-resin from Iran. Industrial Crops and Products. 36: 500-507.
3-Sayyah M, Mandgary A, kamalinejad M.(2002). Evaluation of the anticonvulsant activity of the seed acetone extract of Ferula gummasa Boiss. against seizures induced by pentylenetetrazole and electroconvulsive shock in mice. Journal of Ethnopharmacology; 82: 105-9.
4-Shahrokhi N.(1996). [Quality control methods for raw materials of herbal medicines]. 1st. Tehran: Jahad Daneshgahi Publications of Shahid Beheshti University. pp: 168-71. [Persian].
5-Mozaffarian, V. (2003),A dictionary of Iranian plant names. 3rd ed. Farhange Moaser, Tehran, pp:228-9.
6-Zeinali Z,Hemmati KH,Mazandarani M,Asghari J,(2014).Aut ecology,ethnopharmacology, phytochemistry and antioxidant activity of Ferula gummosa Boiss. In different regions of Razavi Khorasan Province,Eco-Phytochemical Journal of Medicinal plants,1th Year.Number 4.
7-Nabavi SF, Ebrahimzadeh MA, Nabavi SM, Eslami B.(2010). Antioxidant activity flower, stem and leaf extracts of Ferula gummosa Boiss. Grasas y Aceites; 61(3): 244-250.
8-Lee SK, Hong CH, Huh SK, Kim SS, Oh OJ, Min HY, et al.(2002). Suppressive effect of natural sesquiterpenoids on inducible cyclooxygenase(COX-2) and nitric oxide synthase (iNOS) activity in mouse macrophage cells. J Environ Pathol Toxical Oncol, 21(2): 141-8.
9-Coderre TJ, Vaccarino AL, Melzack R.(1990).Central nervous system plasticity in the tonic pain response to subcutaneous formalin injection. Brain Res; 535: 155-8.
10-Dhar, P., Chan, P., Cohen, D.T., Khawam, F., Gibbons, S., Snyder-Leiby, T., Dickstein, E., Rai, P.K., and Watal, G. (2014). Synthesis, antimicrobial evaluation, and structure-activity relationship of α-pinene derivatives, Journal of Agricultural Food Chemistry. 62(16):3548-3552.
11-Mosmann, T. (1983), Rapid colorimetric assay for cellular growth and survival: application to proliferation and cytotoxicity assay. Journal of Immunology Methods, 65: 55-63.
12-Slott VL, Hales BF.(1987). Enhancement of the embryotoxicity of acrolein, but not phosphoramide mustard, by glutathione depletion in rat embryos in vitro. Biochem pharmacol. 36(12): 2019-2005.
13-Rashidi F, Khaksary-Mahabady M, Ranjbar R, Najafzadeh-Varzi H.(2014). The Effects of essential oil of galbanum on caffeine induced-cleft palate in rat embryos. Zahedan J Res Med Sci. 16(2):37-41.
14-Mohammadi T,Khaksary Mahabadi M,Najaf-Zadevarzi H,Rezai Z,(2016).Protective effect of Concurrent Administration of Mesna and Galbanum Oil on Histological Structure of Rat Placenta against Cyclophosphamide Toxicity, Journal of Ardabil University of Medical Sciences Vol. 16, No. 2, Pages 211-222.
15-Sayyah M, Mandgary A and Kamalinejad M.(2002).Evaluation of the anticonvulsant activity of the seed acetone extract of Ferula gummosa Boiss. against seizures induced by pentylenetetrazole and electroconvulsive shock in mice. J. Ethnopharmacol. 82: 105 – 9.
16-Ramezani M, Hosseinzadeh H and Mojtahedi K.(2001). Effects of Ferula gummosa Boiss. fractions on morphine dependence in mice. J. Ethnopharmacol. 77: 71 – 5.
17-Adams M, Gmünder F and Hamburger M.(2007).Plants traditionally used in age related brain disorders – A survey of ethnobotanical literature. J. Ethnopharmacol. 113: 363 – 81.
18-Rasulev BF, Saidkhodzhaev AI, Nazrullaev SS, Akhmedkhodzhaeva KS, Khushbaktova ZA and Leszczynski J.(2007). Molecular modelling and QSAR analysis of the estrogenic activity of terpenoids isolated from Ferula plants. SAR and QSAR in Env Res. 18: 663 – 73.
19-Palumbo C, Ferretti M, Bertoni L, Cavani F, Resca E, Casolari B, et al.(2009). Influence of ferutinin on bone metabolism in ovariectomized rats. I: role in preventing osteoporosis. J. Bone Miner Metab. 27: 538 – 45.
20-Nazrullaev S, Saidkhodzhaev A,Akhmedkhodzhaeva K, Syrov V, Rasulev B and Khushbaktova Z. (2008).Estrogen activity of terpenoids from plants of the genus, Chem. Natural Products; 44: 572 – 7.
