اطلاعات تخصصی
موارد مصرف اکولیزومب
-هموگلوبینوری شبانه پراکسیسمال (PNH)
-سندرم همولیتیک اورمیک آتیپیک (aHUS)
نکته: اکولیزوماب برای درمان بیماران مبتلا به سندرم همولیتیک اورمیک مرتبط با شیگا توکسین اشریشیا کلای توصیه نمی شود.
-میاستنی گراویس، مقاوم به درمان عمومی، درمان سرکوب‌کننده‌ی ایمنی مزمن
-اختلال طیف نورومیلیت اُپتیکا
اکولیزوماب دارویی است که برای درمان برخی اختلالات خونی نادر و تهدید کننده زندگی استفاده می شود. این دارو یک آنتی بادی مونوکلونال می‌باشد که به طور خاص پروتئین مکمل C5 را هدف قرار داده و آن را مهار می کند.
اکولیزومب معمولاً جهت درمان دو اختلال خونی نادر استفاده می شود: در PNH که یک اختلال اکتسابی نادر است، جهت کاهش همولیز و در سندرم همولیتیک اورمیک آتیپیک (aHUS)که یک اختلال ژنتیکی نادر است و می‌تواند باعث نارسایی کلیه و آسیب‌های شدید به اندام های بدن شود، جهت مهار میکروآنژیوپاتی ترومبوتیک به واسطه ی مکمل.
اکولیزومب پیشرفت قابل توجهی در درمان اختلالات خونی نادر مانند PNH و aHUS ایجاد کرده است. با این حال، استفاده از آن بسیار تخصصی است و معمولاً برای بیمارانی با شرایط خاص که به طور کامل توسط متخصصان ارزیابی شده اند، تجویز می‌شود.
این دارو به نام تجاری سولیروس در دنیا معروف است و به صورت محلول تزریقی ۳۰۰میلی‌گرم/۳۰میلی لیتر جهت انفوزیون داخل وریدی (IV) عرضه می‌شود.
مکانیسم اثر اکولیزومب
اکولیزوماب یک آنتی بادی مونوکلونال IgG انسانی است که به مکمل پروتئین C5 متصل می شود و از برش آن به C5a و C5b جلوگیری می کند. این کار از تشکیل کمپلکس حمله غشایی (MAC) که از آن دسته از پاسخ های سیستم ایمنی است که به گلبول‌های قرمز خون و سایر سلول‌ها در PNH و aHUS آسیب می‌رساند، جلوگیری می‌کند.
مسدود کردن تشکیل کمپلکس حمله غشایی (MAC) منجر به تثبیت هموگلوبین و کاهش نیاز به انتقال RBC می شود. همچنین اختلال در تنظیم فعالیت کمپلمان منجر به فعال سازی کنترل نشده کمپلمان در سندرم اورمیک همولیتیک آتیپیک (aHUS) می شود.
فارماکوکینتیک اکولیزومب
متابولیسم:نامشخص؛ CYP450:نامشخص
مدت زمان شروع اثر: PNH:کاهش همولیز در کمتر از یک هفته
نیمه عمر حذف: حدود ۲۷۰تا۴۱۴ساعت (در طول تبادل پلاسما، نیمه عمر به ۱/۲۶ ساعت کاهش می یابد)
منع مصرف اکولیزومب
-سابقه‌ی حساسیت به اکولیزوماب، پروتئین های موش یا هر یک از اجزای فرمولاسیون
-عفونت جدی نایسریا مننژیتیدیس درمان نشده
-بیمارانی که در حال حاضر علیه نایسریا مننژیتیدیس واکسینه نشده اند (مگر اینکه تا ۲ هفته پس از واکسیناسیون، درمان آنتی بیوتیکی مناسب را دریافت کنند یا خطرات تاخیر در درمان بیشتر از خطر ابتلا به عفونت مننگوکوکی باشد)
موارد احتیاط:
-عفونت‌های سیستمیک فعال
-اطفال
-در مدت زمان پس از قطع دارو(۸تا۱۲هفته)
عوارض جانبی اکولیزومب
عوارض شایع:
سردرد، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی و فشار خون بالا، تب، آنمی، تاکی‌کاردی، کمردرد، عفونت مجاری ادراری، لکوپنی، بیخوابی، خستگی، آستنی، سرفه، درد شکمی، ادم محیطی، اختلال کلیوی، سرگیجه، پروتئینوری، هیپوکالمی، عفونت HSV، یبوست، آرترالژی، میالژی، کهیر، درد اندام‌های انتهایی، علائم شبه آنفولانزا، درد اوروفارنکس، آب مروارید، پارستزی، لنفوپنی، بی اشتهایی، آلوپسی
عوارض جدی:
عفونت مننگوکوکی، عفونت استرپتوکوک پنومونیه، عفونت هموفیلوس آنفولانزا، عفونت نایسریا گونوره، عفونت شدید،
واکنش‌های حین تزریق، فشارخون بالا، آنمی
تداخلات دارویی اکولیزومب
مکانیسم کلی تداخلات:
نامشخص
منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه): آبروسیتینیب، باریسیتینیب، کلادریبین، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، روکسولیتینیب (موضعی)، تاکرولیموس (موضعی)، تالیموژن لاهرپارپوک، ترتوموتاید، توفاسیتینیب، اوپاداسیتینیب
تداخلات ماژور:
توفاسیتینیب
افزایش اثرداروها توسط اکولیزومب:
آندروژن ها، باریسیتینیب، کلادریبین، دنوزوماب، اینبیلیزومب، لفلونوماید، ناتالیزومب، اوکرلیزومب، اوفاتومومب، پیمکرولیموس، پلی متیل متاکریلات، روکسولیتینیب (موضعی)، تاکرولیموس (موضعی)، تالیموژن لاهرپارپوک، توفاسیتینیب، اوپاداسیتینیب
داروهایی که سطح خونی اکولیزومب را بالا می برند:
آبروسیتینیب، سوریامفتول، تعدیل کننده گیرنده اسفنگوزین ۱ فسفات (S1P)
کاهش اثرات داروها توسط اکولیزومب:
برینسیدوفوویر، تست پوستی Coccidioides immitis، واکسن کووید-۱۹ (ذرات شبیه ویروس)، واکسن مننگوکوک گروه B، پیدوتیمود، Sipuleucel-T، ترتوموتاید
داروهایی که سطح اکولیزومب را کاهش می دهند:
افگارتیجیمود آلفا، واکسن مننگوکوک گروه B
هشدار ها اکولیزومب
-در بیماران تحت درمان با اکولیزوماب، عفونت های مننگوکوکی کشنده و تهدید کننده حیات گزارش شده است که اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، ممکن است به سرعت کشنده باشد.به همین دلیل لازم است بیماران با واکسن های مننگوکوک حداقل ۲ هفته قبل از تجویز اولین دوز اکولیزومب ایمن سازی شوند، مگر اینکه خطرات تاخیر در درمان اکولیزومب بیشتر از خطر ابتلا به عفونت مننگوکوکی باشد.
-با اینکه واکسیناسیون خطر ابتلا به عفونت های مننگوکوکی را کاهش می دهد، اما کاملاً احتمال بروز آن را از بین نمی برد. به همین دلیل لازم است بیماران از نظر علائم اولیه عفونت های مننگوکوکی تحت نظر قرار بگیرند و در صورت مشکوک بودن به عفونت فوراً ارزیابی شوند.
– درمان با اکولیزمب معمولا طولانی مدت است و لازم است بیماران به دقت جهت ارزیابی اثربخشی دارو و مدیریت هرگونه عوارض جانبی احتمالی تحت نظارت قرار گیرند.
توصیه های دارویی اکولیزومب
-این دارو به صورت انفوزیون وریدی تجویز می‌شود. لازم است دارو پیش از تزریق به دمای اتاق برسد. در بزرگسالان در مدت طی ۳۵ دقیقه و در اطفال طی ۱تا۴ ساعت تزریق شود.
-پیش از رقیق سازی، ویال های باز نشده در یخچال (دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی گراد) نگهداری شوند. ویال ها را می توان در کارتن اصلی در دمای حداکثر ۲۵ درجه سانتیگراد تنها برای یک دوره به مدت حداکثر۳ روز نگهداری کرد. محافظت از نور و یخ زدگی دارو بسیار مهم است.
-از تکان دادن ویال هاخودداری شود. پس از رقیق سازی در دمای اتاق یا در یخچال نگهداری شود و در عرض ۲۴ ساعت استفاده شود. در صورت نگهداری در یخچال، پیش از تزریق اجازه دهید تا مخلوط به دمای اتاق برسد (از هیچگونه منبع حرارتی جهت گرم کردن استفاده نشود).
-جهت آماده سازی برای مصرف، اکولیزومب به کیسه انفوزیون اضافه شود و با حجم مساوی از دکستروز۵درصد، کلرید سدیم ۰/۹٪، کلرید سدیم ۰/۴۵٪ یا رینگر تا غلظت نهایی ۵ میلی گرم در میلی لیتر (به عنوان مثال، ۳۰۰ میلی گرم تا حجم نهایی ۶۰ میلی لیتر، ۶۰۰ میلی گرم تا حجم نهایی ۱۲۰ میلی لیتر، ۹۰۰ میلی گرم تا حجم نهایی ۱۸۰ میلی لیتر یا ۱۲۰۰ میلی گرم تا حجم نهایی ۲۴۰ میلی لیتر) رقیق شود.جهت اختلاط کامل، کیسه انفوزیون به آرامی چندبار برعکس شود .از تکان دادن محلول رقیق شده خودداری شود.
-از تجویز اکولیزومب به صورت بلوس وریدی یا تزریق سریع خودداری شود.
– در صورت وقوع واکنش‌های حین تزریق، سرعت انفوزیون کاهش یابد و در موارد شدید، انفوزیون قطع شود.
-مدت زمان انفوزیون نباید بیشتر از ۲ساعت در بزرگسالان باشد.
-بیمار حداقل یک ساعت پس از اتمام انفوزیون از نظر علائم واکنش های حین انفوزیون، تحت نظر باشد.
-از آنجا که بیماران تحت درمان با اکولیزومب ممکن است در معرض خطر ابتلا به برخی عفونت ها از جمله عفونت های مننگوکوکی باشند، معمولاً واکسیناسیون علیه باکتری های مننگوکوک، پیش از شروع درمان با این دارو لازم است.
-بیماران باید حداقل ۲هفته پیش از شروع درمان واکسن مننگوکوک را دریافت کنند. طبق دستورالعمل های فعلی واکسیناسیون مجدد انجام شود. چنانچه شروع فوری اکولیزومب در کمتر از ۲ هفته پس از واکسیناسیون ضرورت دارد، ۲ هفته پروفیلاکسی آنتی‌بیوتیکی تجویز شود. در بیماران واکسینه نشده، واکسن مننگوکوک در اسرع وقت تزریق شود و ۲ هفته پروفیلاکسی آنتی‌بیوتیکی نیز ارائه شود.
-جهت کاهش خطر ابتلا به عفونت مننگوکوکی، پروفیلاکسی ضد میکروبی با آنتی بیوتیک های خوراکی (پنی سیلین، یا ماکرولیدها در صورت حساسیت به پنی سیلین) در طول مدت درمان با اکولیزومب در نظر گرفته‌شود.
-علاوه بر مننژیت، خطر ابتلا به سایر عفونت‌ها، به‌ویژه با باکتری‌های کپسوله‌شده (مانند استرپتوکوک پنومونیه، و هموفیلوس آنفلوانزا) در مدت درمان با اکولیزومب افزایش می‌یابد (چون اکولیزومب فعال‌سازی کمپلمان انتهایی را مسدود می‌کند). عفونت های آسپرژیلوس نیز در بیماران دچار نقص ایمنی و نوتروپنی رخ داده است. به همین دلیل لازم است کودکان برای پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های استرپاوکوک پنومونیه و هموفیلوس آنفولانزا، طبق دستورالعمل های فعلی ACIP واکسینه شوند.
-واکنش های تزریقی، از جمله آنافیلاکسی یا حساسیت مفرط، ممکن است حین انفوزیون اکولیزومب رخ دهد. انفوزیون در واکنش های شدید (به عنوان مثال برای عوارض قلبی عروقی، اختلال تنفسی) قطع شود و مانیتورینگ تا یک ساعت پس از اتمام انفوزیون ادامه یابد.
-درمان با اکولیزومب باید در طول درمان عفونت های جدی مننگوکوکی قطع شود. اکولیزومب با افزایش ۲۰۰۰ برابری خطر ابتلا به بیماری مننگوکوک (در مقایسه با خطر عمومی جمعیت) همراه است.
– درمان با اکولیزوماب نباید در درمان اختلالات انعقادی بیمار تداخل ایجاد کند.
-قطع اکولیزومب در aHUS: بیماران حداقل به مدت ۱۲ هفته پس از قطع درمان از نظر علائم ونشانه‌های عوارض میکروآنژیوپاتی ترومبوتیک (TMA) تحت نظر باشند. علائم و نشانه‌های TMA شامل آنژین صدری، تنگی نفس، تغییرات وضعیت روانی، تشنج یا ترومبوز می‌باشد. اندازه گیری دو با یا بیشتر هر یک از موارد زیر لازم است: افزایش کراتینین سرم (بیشتر از ۲۵% از پایه یا کمترین مقدار)، افزایش LDH سرم (بیشتر از ۲۵% از پایه یا کمترین مقدار)، ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکت به میزان بیشتر از ۲۵% نسبت به سطح پایه یا پیک). اگر عوارض TMA پس از قطع اکولیزومب رخ دهد، شروع مجدد درمان، پلاسمافرزیس، تعویض پلاسما، تزریق پلاسمای منجمد تازه، و/یا اقدامات مناسب اندام خاص در نظر گرفته شود.
-قطع اکولیزومب در PNH: بیماران مبتلا به PNH که درمان با اکولیزومب را قطع می کنند، ممکن است در معرض خطر همولیز جدی باشند و لازم است حداقل به مدت ۸ هفته پس از قطع درمان، به دقت تحت نظر باشند.
-بیماران باید قبل از شروع درمان در مورد تمام ایمن سازی ها و واکسیناسیون، به روز باشند.
-با توجه به اطلاعات محدود موجود و خطرات زیاد PNH و aHUS، لزوم نگرانی‌های ایمنی در مورد استفاده از اکولیزومب در دوران بارداری وجود ندارد و این دارو در صورت نیاز در دوران بارداری تجویز می‌شود. درمان PNH با اکولیزومب باعث افزایش بقای جنین و کاهش مشکلات مادر می‌شود. استفاده از اکولیزومب برای درمان aHUS در بارداری نیز شرح داده شده است.
-اکولیزومب می‌تواند در شیر مادر ترشح شود با این حال در یک مطالعه روی ۱۰ زن یا گزارشی که شامل اطلاعات سه زن در هنگام نمونه برداری از شیر بلافاصله پس از تزریق بود، در نمونه های شیر مادر شناسایی نشد. طبق توصیه‌ی کارخانه‌ی سازنده، تصمیم به شیردهی در طول درمان باید با توجه به میزان خطر مواجهه نوزاد، فواید شیردهی برای نوزاد و مزایای درمان برای مادر گرفته‌شود.
-هموگلوبین، CBC، لاکتیک دهیدروژناز (LDH)، کراتینین سرم، AST و آنالیز ادرار در زمان شروع درمان و سپس به صورت منظم و دوره ای (در PNH تا ۸هفته پس از قطع دارو) ارزیابی شود.
-در موارد aHUS کراتینین، LDH و پلاکت در زمان شروع درمان و‌سپس به صورت منظم و دوره‌ای تا ۱۲هفته پس از قطع دارو ارزیابی شود.
-در صورت قطع اکولیزومب پس از درمان PNH ، علائم و نشانه‌های همولیز داخل عروقی (از جمله کم خونی، خستگی، درد، ادرار تیره، تنگی نفس یا ترومبوز) حداقل تا ۸ هفته پس از قطع مصرف کنترل شود.
