اطلاعات تخصصی
موارد مصرف
موارد مصرف: درد خفیف تا متوسط، سرفه
مکانیسم اثر
استامینوفن: سنتز پروستاگلاندین ها در سیستم عصبی مرکزی را مهار کرده و تولید محیطی ایمپالس درد را مهار می کند؛ با مهار مرکز تنظیم دمای هیپوتالاموس اثر ضد تبی ایفا می کند.
کدئین: به رسپتورهای اپیوئیدی در CNS متصل شده و باعث مهار مسیرهای درد بالارو می شود، با اثر مرکزی بر مدولا درک و پاسخ به درد را تغییر می دهد و سرکوب کلی CNS ایجاد می کند.
فارماکوکینتیک
جذب: کدئین (53%)؛ استامینوفن (100%)
شروع اثر: 0.5-1 ساعت
طول اثر: 4 تا 6 ساعت
پیک اثر: 1-1.5 ساعت
اتصال به پروتئین: کدئین (زیر 25%)؛ استامینوفن (10-25%)
توزیع: Vd: کدئین (3-6 L/kg)؛ استامینوفن (1 L/kg)
متابولیسم:
کدئین: از طریق UGT2B7 و UGT2B4 کبدی به codeine-6-glucuronide تبدیل می شود، 10% کدئین در کبد توسط CYP2D6 به مورفین متابولیزه می شود که افینیتی بالاتری به رسپتورهای اپیوئیدی دارد؛ همچنین توسط CYP3A4 به norcodeine متابولیزه می شود
استامینوفن: توسط سیستم های آنزیمی میکروزومال کبدی متابولیزه می شود؛ 80-85% با glucuronic acid و کمی از آن با sulfuric acid و Cysteine کانژوگه می شود، 4% توسط CYP450 به متابولیت سمّی (NAPQI) متابولیزه می شود که با کانژوگاسیون با گلوتاتیون سم زدایی می گردد؛ دوزهای بالا ممکن است مقدار گلوتاتیون ثابت موجود در بدن را تمام کند و باعث تجمع NAPQI شود.
نیمه عمر حذف: کدئین (3 ساعت)؛ استامینوفن (2 تا 4 ساعت)
دفع: کدئین (ادراری 90%)؛ استامینوفن (ادراری 90% تا 100%؛ به صورت Acetaminophen glucuronide همراه با Acetaminophen sulfate/mercaptate)
عوارض جانبی
سیستم عصبی مرکزی: سرگیجه، خواب آلودگی، یوفوریا، اختلال صدا
گوارشی: تهوع، استفراغ، دل درد، یبوست
تنفسی: دیس پنه
پوستی: پروریت
بیش حساسیتی: رهایش هیستامین
تداخلات دارویی
*مشخصات کلی تداخلات:
• جزء استامینوفن:
– سوبسترای CYP2E1
– تحت تأثیر تأخیر در تخلیه معده
– نفروپاتی ناشی از مصرف داروهای مسکن
– تشدید مت هموگلوبینمی
• جزء کدئین:
– سوبسترای CYP2D6
– سوبسترای CYP3A4
– تشدید اثرات شبه آنتی کولینرژیک
– تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
– ایجاد تأخیر در تخلیه معدی
– تشدید اثرات کاهنده فشارخون
– کاهش آستانه تشنج
– آگونیست اوپیوئیدی
– تشدید اثرات سروتونرژیک
تداخلات رده X (پرهیز):
آزلاستین (نازال)، برومپریدول، الوکسادولین، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز، اوپیوئیدها (میکس آگونیست ها و آنتاگونیست ها)، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، تالیدومید
کاهش اثرات داروها توسط استامینوفن و کدئین:
دیورتیک ها، عوامل معدی – روده‌ای (پروکینتیک)، پگ‌ویزومانت، سینکالید
کاهش اثرات استامینوفن و کدئین توسط داروها:
کاربامازپین، القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، مهارکننده‌های قوی و متوسط CYP2D6، فوس فنی‌توئین و فنی‌توئین، ایزونیازید، لورلاتینیب، نالمفن، نالتروکسون، اوپیوئیدها (میکس آگونیست ها و آنتاگونیست ها)، پگ اینترفرون آلفا 2-b، فنوباربیتال، پریمیدون
افزایش اثرات داروها توسط استامینوفن و کدئین:
آلویموپان، آزلاستین (نازال)، بلونانسرین، بوسولفان، داساتینیب، دسموپرسین، دیورتیک ها، الوکسادولین، فلونیترازپام، ایماتینیب، بی‌حس کننده‌های موضعی، متوتری‌مپرازین، متی‌روسین، میپومرسن، آگونیست های اوپیوئیدی، اورفنادرین، اوکسی‌کدون، پارالدهید، فنیل آفرین (سسیتمیک)، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، پریلوکائین، راموسترون، روپینیرول، روتیگوتین، داروهای سروتونرژیک (خطر بالا)، سدیم نیتریت، سورافنیب، سوورکسانت، تالیدومید، آنتاگونیست های ویتامین کا، زولپیدم
افزایش اثرات استامینوفن و کدئین توسط داروها:
آجمالین، آلیزاپرید، آمفتامین‌ها، داروهای آنتی کولینرژیک، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، تضعیف‌کننده‌های CNS، کوبیستات، مهارکننده‌های قوی و متوسط CYP3A4، داکومیتینیب، داپسون (موضعی)، داساتینیب، دایمتیندن (موضعی)، درونابینول، دروپریدول، فلوکلوگزاسیلین، ایزونیازید، گیاه کاوا، لمبورکسانت، لوفکسیدین، لومفانترین، منیزیم سولفات، متوتری‌مپرازین، متوکلوپرامید، متی راپون، مینوسیکلین (سیستمیک)، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز، نابیلون، نیتریک اکسید، اوکسوممازین، پگ اینترفرون آلفا 2-b، پرامپانل، فنوباربیتال، پریمیدون، پروبنسید، کینین، روفینامید، سدیم اکسیبات، آنالوگ‌های سوماتوستاتین، سورافنیب، سوکسینیل کولین، تتراهیدروکانابینول، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها
منع مصرف: بیش حساسیتی؛ هپاتیت یا نارسایی شدید کبدی / کلیوی؛ کنترل درد بعد از عمل جراحی در کودکانی که تحت تانسیلکتومی و یا آدنوئیدکتومی قرار گرفته اند
احتیاط:
استامینوفن باعث ایجاد مواردی از نارسایی کبدی حاد و گاهی پیوند کبد و مرگ شده است؛ در افرادی که بیماری کبدی زمینه ای دارند، الکل مصرف می کنند یا بیش از یک فرآورده حاوی استامینوفن مصرف می کنند، این ریسک افزایش می یابد
استامینوفن ریسک واکنش های پوستی نادر اما جدی دارد که می توانند کشنده باشند؛ این واکنش ها عبارتند از سندروم استیونس جانسون (SJS)، نکرولیز اپیدرمال توکسیک (TEN) و acute generalized exanthematous pustulosis (AGEP)؛ علائم آن ها شامل قرمز شدن پوست، تاول و راش است.
در افراد مبتلا به نقص G6PD و سابقه پورفیری احتیاط شود
در تکرار تجویز در بیماران مبتلا به آنمی یا بیماری های قلبی عروقی، ریوی یا کلیوی احتیاط شود
ممکن است باعث هایپوتنشن شود؛ در بیماران دچار هایپووولمی احتیاط شود
کدئین می تواند خواب آلودگی بدهد؛ از رانندگی یا کار با دستگاه های خطرناک خودداری کنید
در بیماران دچار هایپوکسی، هایپرکاپنیا، انسداد مجرای تنفسی فوقانی یا بیماران ناتوان احتیاط شود
کدئین می تواند تولرانس/ وابستگی ایجاد کند
می تواند تشخیص یا روند بالینی بیماران مبتلا به شکم حاد را بپوشاند و ایلئوس گوارشی را در اثر کاهش حرکات GI بدتر کند
در نارسایی آدرنال، نارسایی مجرای صفراوی، بیماران مستعد اثرات اینتراکرانیال ناشی از احتباس CO2، نقص G6PD، ترومای سر، هایپرپلازی پروستات، نارسایی کبدی/ کلیوی، مشکلات تیروئید، تشنج یا بیماری تنفسی (COPD) احتیاط شود
کدئین می تواند باعث ایجاد یا تشدید یبوست شود؛ استفاده مزمن باعث ایجاد بیماری انسداد روده می شود به خصوص در بیمارانی که اختلالات حرکتی روده ای دارند؛ با افزایش مصرف فیبر و استفاده از ملین ها می توان ریسک یبوست را کم کرد
استفاده طولانی مدت در بیماران مبتلا به نارسایی آدرنال می تواند هایپوگنادیسم ثانویه بدهد که باعث مشکلات جنسی، ناباروری، اختلال خلق و استئوپروز می شود
در بیماران مبتلا به نارسایی مجرای صفراوی شامل پانکراتیت احتیاط شود؛ می تواند سطح آمیلاز/ لیپاز را افزایش داده و باعث بسته شدن اسفنکتر Oddi شود
توصیه های دارویی
حین مصرف دارو از رانندگی و سایر اعمالی که نیاز به هوشیاری دارند اجتناب کنید
این دارو در طولانی مدت می تواند ایجاد وابستگی نماید. همچنین در طولانی مدت نسبت به آن تحمل ایجاد می شود و برای اثر یکسان نیاز به دوزهای بالاتر دارد. در صورت ایجاد تحمل یا وابستگی با پزشک مشورت کنید.
سایر ترکیباتی که حاوی استامینوفن هستند همزمان با این دارو استفاده نکنید
سایر داروهای نسخه ای و OTC یا گیاهی که همزمان مصرف می کنید به پزشک اطلاع دهید
از مصرف الکل به صورت همزمان با دارو اجتناب کنید
در صورت ابتلا به نقص G6PD پزشک را مطلع سازید
استفاده طولانی مدت از این دارو در خانم های باردار منجر به ایجاد وابستگی در جنین می شود. در صورت بارداری یا تصمیم به بارداری یا شیردهی به پزشک اطلاع دهید.
